Paleogenetycy przeanalizowali DNA 370 starożytnych i wczesnośredniowiecznych ludzi z kilku regionów Eurazji, aby wyjaśnić pochodzenie Hunów i ustalić, czy istniało biologiczne powiązanie między nimi a Hunami azjatyckimi. Naukowcy potwierdzili, że Hunowie z Kotliny Karpackiej, w tym przedstawiciele elity wojskowej, byli genetycznie heterogenicznymi ludźmi o mieszanym i różnorodnym pochodzeniu. Niemniej jednak u niektórych z nich badacze znaleźli segmenty genomów o wspólnym pochodzeniu, wskazujące na ich biologiczne pokrewieństwo z późnymi przedstawicielami azjatyckiej szlachty hunnickiej. Piszą o tym w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences.
W drugiej połowie IV wieku n.e. na europejskiej arenie historycznej pojawiła się nowa, potężna siła – Hunowie, którzy później stworzyli krótkotrwałe, ale ogromne państwo rozciągające się od Europy Środkowej do regionu Wołgi i Północnego Kaukazu. Istnieje hipoteza podzielana przez wielu naukowców, że Hunowie są spokrewnieni z Hunami (Xunnu) – koczownikami stepowymi, którzy stworzyli pierwsze imperium koczownicze w Azji Wewnętrznej i dominowali w strefie stepowej na północ od Chin między III wiekiem p.n.e. a II wiekiem n.e.
Jednak problem związku Hunów z Hunami nadal jest dyskusyjny, pomimo faktu, że nazwy tych narodów są bardzo podobne i mogą mieć wspólne pochodzenie, a związek Hunów z Azją Środkową jest bardzo przekonujący. Na koniec, dyskusja wiąże się z faktem, że między odejściem Hunów ze sceny historycznej, których zastąpili Szanowie na stepach mongolsko-mandżurskich, a pojawieniem się Hunów na wschodzie Europy minęło sporo czasu, czyli nie sposób mówić o bezpośrednim następstwie jednych od drugich. Ponadto na terenach między dawnym Imperium Hunów a Europą nie ma dużej liczby zabytków archeologicznych związanych z tym długim okresem, które można by wiarygodnie powiązać z przyszłymi Hunami.
Зузана Гофманова (Zuzana Hofmanová) из Института эволюционной антропологии Общества Макса Планка и ее коллеги из научных организаций Австрии, Венгрии, Германии, Казахстана, США, Чехии и Южной Кореи обратились к анализу древней ДНК, чтобы уточнить происхождение гуннов и попытаться найти их возможную биологическую связь с азиатскими хунну. Для этого ученые секвенировали ДНК 35 человек, 23 из которых похоронили в V–VI веках на территории Карпатского бассейна. Останки еще 12 человек происходили из могильника Берел (Восточно-Казахстанская область) — известного погребального памятника пазырыкской культуры, в котором в более позднее время хоронили своих покойных и другие кочевники. Так, в данном случае ученые анализировали ДНК людей, живших во II–V веках нашей эры.
Исследователи также включили в работу ранее опубликованные геномы и в общей сложности собрали выборку из 370 последовательностей ДНК древних и раннесредневековых индивидов, которых можно разделить на три группы. Первая — 80 человек из археологических контекстов, связанных с хунну (209 год до нашей эры — 98 год нашей эры). Вторая группа — 63 человека из Центральной Азии, которые умерли во II–VI веках нашей эры. Третья группа и самая многочисленная группа — индивиды из Карпатского бассейна, умершие в конце IV — конце VI века нашей эры (поздний сарматский, гуннский и гепидский периоды). Кроме того, для сравнения исследователи использовали и ранее опубликованные геномы, не относящиеся к этим трем группам.
Геномный анализ показал, что у большинства людей из Карпатского бассейна, умерших в конце IV — конце VI века нашей эры, отсутствовала примесь из популяций, связанных с Восточной (или Северо-Восточной) Азией. В разном объеме последнюю ученые обнаружили в геномах 19 человек из этого региона. Причем даже у людей, похороненных в могилах так называемого восточного типа, пропорция азиатских предков заметно отличалась, как и время их смешения с разными популяциями из более западных частей Евразии. Это говорит о том, что гунны не были однородной популяцией (что предполагалось и ранее). Более того, прибыв в Карпатский бассейн, они, видимо, продолжили смешиваться с местными группами.
Naukowcy zwrócili szczególną uwagę na analizę wspólnych segmentów genomów (IBD), co pozwala określić pokrewieństwo między osobnikami do ósmego do dziesiątego stopnia. Praca ta pozwoliła na znalezienie szeregu par krewnych, w tym kilku osób z azjatyckich pomników szlachty huńskiej, pochowanych kilkaset kilometrów od siebie. Najważniejszym jednak odkryciem było to, że dzięki segmentom wspólnego pochodzenia w genomach możliwe jest połączenie kilku osób z grobów „typu wschodniego” z Kotliny Karpackiej i przedstawicieli elity huńskiej późnego okresu poprzez osoby z grobów z III-IV w. n.e., wykopanych w strefie stepowej między tymi dwoma regionami. Ponadto badacze zauważyli, że nie znaleźli wspólnych segmentów w genomach osób z późnego kontekstu huńskiego i nomadów z II-VI w. n.e. z pomników Tien Szan, którzy w literaturze są również zwykle nazywani Hunami.
Tak więc dane genomiczne wskazują, że europejscy Hunowie nie stanowili jednorodnej populacji. Przede wszystkim chodzi o osoby z grobów tzw. typu wschodniego, wykopanych w Kotlinie Karpackiej, w których prawdopodobnie znajdowały się szczątki przedstawicieli elity wojskowej Hunów i członków ich rodzin. Jednocześnie niektórzy Hunowie, sądząc po wynikach analizy DNA, byli częściowo potomkami przedstawicieli elity huńskiej, których groby wykopano w Azji.
Na początku drugiej połowy VI wieku n.e., czyli około sto lat po upadku państwa Hunów, do Kotliny Karpackiej przybyła nowa fala migrantów ze Wschodu – Awarów. Analiza genetyczna szczątków głównych przedstawicieli tych obcych wykazała, że byli to ludzie o przeważającym pochodzeniu azjatyckim, którzy nawet po przeniesieniu się do Europy Środkowej nie mieszali się zbytnio z miejscową ludnością.