Paleoantropolodzy z Niemiec i Hiszpanii opisali szczątki ludzkie odkryte podczas wykopalisk w jaskiniach Reclau-Wyver i Mollet-III, które znajdują się na północnym wschodzie Półwyspu Iberyjskiego. Kości należały do co najmniej czterech dorosłych mężczyzn, którzy żyli około 27-25 tysięcy lat temu, czyli pod koniec okresu Gravetta. Jak podano w artykule opublikowanym w Journal of Human Evolution, odkrycia z tych dwóch pomników, według badaczy, stanowią najwcześniejsze celowe pochówki Cro-Magnon odkryte na północnym wschodzie Półwyspu Iberyjskiego.
Przez wiele lat badań archeolodzy odkryli na Półwyspie Iberyjskim wiele zabytków z epoki górnego paleolitu, związanych z ludźmi współczesnego typu anatomicznego. Ale jednocześnie szczątki ludzkie, zwłaszcza pochówki celowe, są rzadko znajdowane na stanowiskach tego regionu, które należą do okresów oryniackiego i graweckiego (około 40 do 26–24 tysięcy lat temu). Jednym z nielicznych wyjątków jest zabytek Lagar Velho, który znajduje się w Portugalii. W tej jaskini naukowcy odkryli szkielet dziecka, które zostało pochowane około 29,4–28,3 tysięcy lat temu.
Znanych jest również kilka innych zabytków z szczątkami ludzkimi z tamtych czasów. Na przykład w katalońskiej gminie Serinha, gdzie odkryto wiele starożytnych stanowisk łowców-zbieraczy, w bliskim sąsiedztwie znajdują się między innymi jaskinie Reclau-Wiver i Mollet-III, których pierwsze wykopaliska przeprowadził wiele lat temu miejscowy lekarz. Oprócz artefaktów, w 1948 roku badacz odkrył szczątki ludzkie w zabytku Reklau-Wyver, które zinterpretował jako Cro-Magnon, ale przez długi czas uważano je za zaginione. A w jaskini Mollet-III w 1972 roku wykopał czaszkę, której wiek paleolityczny potwierdzono nieco ponad dziesięć lat temu metodą radiowęglową.
Teraz Joaquim Soler (Joaquim Soler) z Uniwersytetu w Gironie, wraz z kolegami z Niemiec i Hiszpanii, poinformował, że w muzeum archeologicznym Banoles odkryli większość szczątków ludzkich i starożytnych artefaktów wykopanych w jaskini Reclau-Viver. Ponadto w latach 2013–2020 archeolodzy przeprowadzili nowe badania w jaskini Mollet III i znaleźli kości z tego samego okresu co czaszka.
Среди находок середины прошлого века ученые идентифицировали фрагменты трех бедренных костей, таранную, пяточную, плюсневую кости, фалангу пальца, обломки плечевой кости и нижней челюсти. Для этих находок исследователи получили две радиоуглеродные даты, которые показали, что останки принадлежали людям, жившим около 26,3–25,9 и 25,2–24,5 тысячи лет, то есть в финале граветта. Еще десять элементов скелета ученые обнаружили в пещере Моллет-III, человеческому черепу из которой около 27–26,4 тысячи лет. Среди них: фрагмент правой и почти целая большеберцовая кость, часть бедренной кости, а также небольшие кости кистей и стоп. Для фрагмента большеберцовой кости они получили еще одну радиоуглеродную дату, которая указала на чуть больший возраст, нежели раньше определили для черепа.
По мнению исследователей, в обоих случаях речь идет о преднамеренных захоронениях. В каждой из пещер находились останки как минимум двух взрослых мужчин, на некоторых костях которых ученые заметили следы охры. Кроме того, на то, что это были погребения указало обилие личных украшений, найденных на этих памятниках. Среди прочего, в пещере Реклау-Вивер нашли артефакты из раковин морских моллюсков, 11 подвесок из зубов рыси, предметы из бедренных костей благородного оленя. На памятнике Моллет-III личные украшения, упомянутые исследователями, представлены 12 подвесками из зубов благородного оленя, а также украшениями из раковин моллюсков.
Ученые заключили, что проделанная работа позволила идентифицировать останки как минимум четырех взрослых мужчин, живших в финале граветта. По их данным, это одни из древнейших останков людей современного анатомического вида, найденных на севере Пиренейского полуострова. Более того, в этом регионе, вероятно, это самые древние известные примеры преднамеренных захоронений кроманьонцев.
Рядом с этими пещерами находятся и другие известные археологические памятники, например пещера Арбреда. Недавно ученые сообщили, что обнаружили в ней зубы трех неандертальцев, два из которых жили больше 120 тысяч лет назад, а еще один — между 71 и 44 тысячами лет назад.