Paleoantropolodzy z Niemiec i Hiszpanii opisali szczątki ludzkie odkryte podczas wykopalisk w jaskiniach Reclau-Viver i Mollet III, które znajdują się na północnym wschodzie Półwyspu Iberyjskiego. Kości należały do co najmniej czterech dorosłych mężczyzn, którzy żyli około 27–25 tysięcy lat temu, czyli pod koniec okresu graweckiego. Jak wynika z artykułu opublikowanego w czasopiśmie naukowym Journal of Human Evolution, odkrycia dokonane w tych dwóch miejscach stanowią, zdaniem naukowców, najwcześniejsze celowe pochówki ludzi Cro-Magnon odkryte w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego.
W ciągu wielu lat badań archeolodzy odkryli na Półwyspie Iberyjskim wiele zabytków z okresu górnego paleolitu, związanych z ludźmi o współczesnym wyglądzie anatomicznym. Jednakże w stanowiskach archeologicznych w tym regionie datowanych na okres oryniacki i grawecki (około 40 000 do 26 000–24 000 lat temu) szczątki ludzkie, zwłaszcza pochówki celowe, są rzadko spotykane. Jednym z nielicznych wyjątków jest pomnik Lagar Velho, który znajduje się w Portugalii. W tej jaskini naukowcy odkryli szkielet dziecka, które zostało pochowane około 29,4–28,3 tysięcy lat temu.
Znanych jest również kilka innych pomników z ludzkimi szczątkami z tego okresu. Na przykład w katalońskiej gminie Serinha, gdzie odkryto wiele starożytnych stanowisk myśliwych-zbieraczy, między innymi jaskinie Reclau-Viver i Mollet-III znajdują się w bliskim sąsiedztwie, a pierwsze wykopaliska w nich prowadzone są w latach 1960–1970. zostały przeprowadzone wiele lat temu przez miejscowego lekarza. Oprócz artefaktów, w 1948 roku pewien badacz odkrył przy pomniku Reklau-Weaver szczątki ludzkie, które uznał za należące do człowieka z Cro-Magnon, ale przez długi czas uważano je za zaginione. W 1972 roku w jaskini Mollet-III odkopał czaszkę, której wiek paleolityczny potwierdzono nieco ponad dziesięć lat temu metodą radiowęglową.
Teraz Joaquim Soler z Uniwersytetu w Gironie wraz z kolegami z Niemiec i Hiszpanii ogłosił, że odkrył większość szczątków ludzkich i starożytnych artefaktów wykopanych w jaskini Reclau-Viver w muzeum archeologicznym w Banyoles. Ponadto w latach 2013–2020 archeolodzy przeprowadzili nowe badania w jaskini Mollet III i znaleźli kości datowane na ten sam okres co czaszka.
Среди находок середины прошлого века ученые идентифицировали фрагменты трех бедренных костей, таранную, пяточную, плюсневую кости, фалангу пальца, обломки плечевой кости и нижней челюсти. Для этих находок исследователи получили две радиоуглеродные даты, которые показали, что останки принадлежали людям, жившим около 26,3–25,9 и 25,2–24,5 тысячи лет, то есть в финале граветта. Еще десять элементов скелета ученые обнаружили в пещере Моллет-III, человеческому черепу из которой около 27–26,4 тысячи лет. Среди них: фрагмент правой и почти целая большеберцовая кость, часть бедренной кости, а также небольшие кости кистей и стоп. Для фрагмента большеберцовой кости они получили еще одну радиоуглеродную дату, которая указала на чуть больший возраст, нежели раньше определили для черепа.
По мнению исследователей, в обоих случаях речь идет о преднамеренных захоронениях. В каждой из пещер находились останки как минимум двух взрослых мужчин, на некоторых костях которых ученые заметили следы охры. Кроме того, на то, что это были погребения указало обилие личных украшений, найденных на этих памятниках. Среди прочего, в пещере Реклау-Вивер нашли артефакты из раковин морских моллюсков, 11 подвесок из зубов рыси, предметы из бедренных костей благородного оленя. На памятнике Моллет-III личные украшения, упомянутые исследователями, представлены 12 подвесками из зубов благородного оленя, а также украшениями из раковин моллюсков.
Ученые заключили, что проделанная работа позволила идентифицировать останки как минимум четырех взрослых мужчин, живших в финале граветта. По их данным, это одни из древнейших останков людей современного анатомического вида, найденных на севере Пиренейского полуострова. Более того, в этом регионе, вероятно, это самые древние известные примеры преднамеренных захоронений кроманьонцев.
Рядом с этими пещерами находятся и другие известные археологические памятники, например пещера Арбреда. Недавно ученые сообщили, что обнаружили в ней зубы трех неандертальцев, два из которых жили больше 120 тысяч лет назад, а еще один — между 71 и 44 тысячами лет назад.