Paleoantropolodzy z Niemiec i Hiszpanii opisali szczątki ludzkie odkryte podczas wykopalisk w jaskiniach Reclau-Wiver i Mollet-III, położonych w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego. Kości należały do co najmniej czterech dorosłych mężczyzn, którzy żyli około 27-25 tysięcy lat temu, czyli pod koniec okresu Gravetta. Jak podano w artykule opublikowanym w czasopiśmie Journal of Human Evolution, odkrycia dokonane w tych dwóch monumentach stanowią, zdaniem naukowców, najwcześniejsze celowe pochówki Cro-Magnon odkryte w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego.
W ciągu wielu lat badań archeolodzy odkryli na Półwyspie Iberyjskim wiele zabytków z okresu górnego paleolitu, związanych z ludźmi o współczesnym typie anatomicznym. Jednocześnie jednak szczątki ludzkie, zwłaszcza pochówki celowe, rzadko znajdują się na stanowiskach tego regionu, które należą do okresu oryniackiego i graweckiego (ok. 40 do 26–24 tysięcy lat temu). Jednym z nielicznych wyjątków jest pomnik Lagar Velho, który znajduje się w Portugalii. W tej jaskini naukowcy odkryli szkielet dziecka, które zostało pochowane około 29,4–28,3 tysięcy lat temu.
Znanych jest również kilka innych pomników ze szczątkami ludzkimi z tamtego okresu. Na przykład w katalońskiej gminie Serinha, gdzie odkryto wiele starożytnych stanowisk łowców-zbieraczy, a także położone w bliskim sąsiedztwie jaskinie Reclau-Wiver i Mollet-III, w których pierwsze wykopaliska przeprowadził wiele lat temu pewien miejscowy lekarz. Oprócz artefaktów, w 1948 roku badacz znalazł przy pomniku Reklau-Wyver szczątki ludzkie, które zinterpretował jako należące do człowieka z Cro-Magnon, ale przez długi czas uważano je za zaginione. W 1972 roku w jaskini Mollet-III odkopał czaszkę, której wiek paleolityczny potwierdzono nieco ponad dziesięć lat temu metodą radiowęglową.
Teraz Joaquim Soler (Joaquim Soler) z Uniwersytetu w Gironie wraz z kolegami z Niemiec i Hiszpanii poinformował, że w muzeum archeologicznym w Banoles odkryto większość szczątków ludzkich i starożytnych artefaktów wydobytych z jaskini Reclau-Wiver. Ponadto w latach 2013–2020 archeolodzy przeprowadzili nowe badania w jaskini Mollet-III i znaleźli kości z tego samego okresu co czaszka.
Wśród znalezisk z połowy ubiegłego stulecia naukowcy zidentyfikowali fragmenty trzech kości udowych, kość skokową, kość piętową, kość śródstopia, paliczek palca, fragmenty kości ramiennej i żuchwę. W przypadku tych znalezisk naukowcy przeprowadzili dwa datowania radiowęglowe, które wykazały, że szczątki należały do ludzi, którzy żyli około 26,3–25,9 i 25,2–24,5 tysięcy lat temu, czyli w ostatniej Gravette. Naukowcy znaleźli w jaskini Mollet-III dziesięć kolejnych elementów szkieletu, czaszka ludzka pochodzi sprzed około 27-26,4 tysięcy lat. Wśród nich: fragment prawej i prawie cała kość piszczelowa, część kości udowej, a także drobne kości dłoni i stóp. W przypadku fragmentu kości piszczelowej przeprowadzono kolejną datowanie radiowęglowe, które wykazało nieco starszy wiek niż poprzednio ustalono w przypadku czaszki.
Zdaniem badaczy, w obu przypadkach mamy do czynienia z celowymi pochówkami. W każdej z jaskiń znaleziono szczątki co najmniej dwóch dorosłych mężczyzn, na niektórych kościach naukowcy zauważyli ślady ochry. Dodatkowo, o tym, że były to pochówki, świadczyła duża liczba ozdób osobistych znalezionych na tych pomnikach. W jaskini Reklau-Wiver znaleziono m.in. artefakty z muszli mięczaków morskich, 11 wisiorków z zębów rysia i przedmioty z kości udowych jelenia szlachetnego. Na pomniku Mollet-III osobiste ozdoby, o których wspominają badacze, to 12 wisiorków wykonanych z zębów jelenia szlachetnego, a także ozdoby wykonane z muszli mięczaków.
Naukowcy doszli do wniosku, że przeprowadzone prace pozwoliły na zidentyfikowanie szczątków co najmniej czterech dorosłych mężczyzn, którzy zamieszkiwali ostatnią grobowiec. Według ich danych są to jedne z najstarszych szczątków ludzkich współczesnego typu anatomicznego, jakie znaleziono na północy Półwyspu Iberyjskiego. Co więcej, w tym regionie znajdują się prawdopodobnie najstarsze znane przykłady celowych pochówków osób z Cro-Magnon.
Obok tych jaskiń znajdują się inne znane zabytki archeologiczne, jak na przykład jaskinia Arbreda. Niedawno naukowcy poinformowali, że odkryli w nim zęby trzech neandertalczyków, z których dwóch żyło ponad 120 tysięcy lat temu, a jeden – między 71 a 44 tysiącami lat temu.