Paleoantropolodzy z Niemiec i Hiszpanii opisali szczątki ludzkie odkryte podczas wykopalisk w jaskiniach Reclau-Wiver i Mollet-III, które znajdują się w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego. Kości należały do co najmniej czterech dorosłych mężczyzn, którzy żyli około 27-25 tysięcy lat temu, czyli pod koniec okresu Gravetta. Jak podano w artykule opublikowanym w Journal of Human Evolution, zdaniem badaczy znaleziska z tych dwóch pomników reprezentują najwcześniejsze zamierzone pochówki z Cro-Magnon odkryte w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego.
W ciągu wielu lat badań archeolodzy odkryli na Półwyspie Iberyjskim wiele pomników epoki górnego paleolitu, związanych z ludźmi o współczesnym typie anatomicznym. Jednocześnie jednak na stanowiskach tego regionu, które należą do okresu oryniackiego i graweckiego (około 40–26–24 tys. lat temu), rzadko odnajduje się szczątki ludzkie, zwłaszcza pochówki celowe. Jednym z nielicznych wyjątków jest pomnik Lagar Velho, który znajduje się w Portugalii. W tej jaskini naukowcy odkryli szkielet dziecka, które zostało pochowane około 29,4–28,3 tys. lat temu.
Znanych jest także kilka innych pomników ze szczątkami ludzkimi z tamtego okresu. Na przykład w katalońskiej gminie Serinha, gdzie odkryto wiele starożytnych stanowisk łowiecko-zbierackich, między innymi w bliskiej odległości od siebie znajdują się jaskinie Reclau-Wiver i Mollet-III, których pierwsze wykopaliska przeprowadzono przeprowadzony wiele lat temu przez miejscowego lekarza. Oprócz artefaktów, w 1948 roku badacz odnalazł przy pomniku Reklau-Wyver szczątki ludzkie, które zinterpretował jako Cro-Magnon, ale przez długi czas uważano je za zaginione. Natomiast w jaskini Mollet-III w 1972 roku odkopał czaszkę, której wiek paleolityczny potwierdzono nieco ponad dziesięć lat temu metodą radiowęglową.
Teraz Joaquim Soler (Joaquim Soler) z Uniwersytetu w Gironie wraz z kolegami z Niemiec i Hiszpanii poinformował, że w muzeum archeologicznym w Banoles odkryli większość szczątków ludzkich i starożytnych artefaktów wydobytych w jaskini Reclau-Wiver. Ponadto w latach 2013–2020 archeolodzy przeprowadzili nowe badania w jaskini Mollet-III i odkryli kości z tego samego okresu co czaszka.
Среди находок середины прошлого века ученые идентифицировали фрагменты трех бедренных костей, таранную, пяточную, плюсневую кости, фалангу пальца, обломки плечевой кости и нижней челюсти. Для этих находок исследователи получили две радиоуглеродные даты, которые показали, что останки принадлежали людям, жившим около 26,3–25,9 и 25,2–24,5 тысячи лет, то есть в финале граветта. Еще десять элементов скелета ученые обнаружили в пещере Моллет-III, человеческому черепу из которой около 27–26,4 тысячи лет. Среди них: фрагмент правой и почти целая большеберцовая кость, часть бедренной кости, а также небольшие кости кистей и стоп. Для фрагмента большеберцовой кости они получили еще одну радиоуглеродную дату, которая указала на чуть больший возраст, нежели раньше определили для черепа.
По мнению исследователей, в обоих случаях речь идет о преднамеренных захоронениях. В каждой из пещер находились останки как минимум двух взрослых мужчин, на некоторых костях которых ученые заметили следы охры. Кроме того, на то, что это были погребения указало обилие личных украшений, найденных на этих памятниках. Среди прочего, в пещере Реклау-Вивер нашли артефакты из раковин морских моллюсков, 11 подвесок из зубов рыси, предметы из бедренных костей благородного оленя. На памятнике Моллет-III личные украшения, упомянутые исследователями, представлены 12 подвесками из зубов благородного оленя, а также украшениями из раковин моллюсков.
Ученые заключили, что проделанная работа позволила идентифицировать останки как минимум четырех взрослых мужчин, живших в финале граветта. По их данным, это одни из древнейших останков людей современного анатомического вида, найденных на севере Пиренейского полуострова. Более того, в этом регионе, вероятно, это самые древние известные примеры преднамеренных захоронений кроманьонцев.
Рядом с этими пещерами находятся и другие известные археологические памятники, например пещера Арбреда. Недавно ученые сообщили, что обнаружили в ней зубы трех неандертальцев, два из которых жили больше 120 тысяч лет назад, а еще один — между 71 и 44 тысячами лет назад.