Paleoantropolodzy z Niemiec i Hiszpanii opisali szczątki ludzkie odkryte podczas wykopalisk w jaskiniach Reclau-Viver i Mollet III, które znajdują się na północnym wschodzie Półwyspu Iberyjskiego. Kości należały do co najmniej czterech dorosłych mężczyzn, którzy żyli około 27–25 tysięcy lat temu, czyli pod koniec okresu graweckiego. Jak wynika z artykułu opublikowanego w czasopiśmie naukowym Journal of Human Evolution, odkrycia dokonane w tych dwóch miejscach stanowią, zdaniem naukowców, najwcześniejsze celowe pochówki ludzi Cro-Magnon odkryte w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego.
W ciągu wielu lat badań archeolodzy odkryli na Półwyspie Iberyjskim wiele zabytków z okresu górnego paleolitu, związanych z ludźmi o współczesnym wyglądzie anatomicznym. Jednakże w stanowiskach archeologicznych w tym regionie datowanych na okres oryniacki i grawecki (około 40 000 do 26 000–24 000 lat temu) szczątki ludzkie, zwłaszcza pochówki celowe, są rzadko spotykane. Jednym z nielicznych wyjątków jest pomnik Lagar Velho, który znajduje się w Portugalii. W tej jaskini naukowcy odkryli szkielet dziecka, które zostało pochowane około 29,4–28,3 tysięcy lat temu.
Znanych jest również kilka innych pomników z ludzkimi szczątkami z tego okresu. Na przykład w katalońskiej gminie Serinha, gdzie odkryto wiele starożytnych stanowisk łowców-zbieraczy, w tym jaskinie Reclau-Viver i Mollet-III, położone w bliskim sąsiedztwie siebie. Pierwsze wykopaliska w tych jaskiniach przeprowadził wiele lat temu pewien miejscowy lekarz. Oprócz artefaktów, w 1948 roku pewien badacz odkrył przy pomniku Reklau-Weaver szczątki ludzkie, które uznał za należące do człowieka z Cro-Magnon, ale przez długi czas uważano je za zaginione. W 1972 roku w jaskini Mollet-III odkopał czaszkę, której wiek paleolityczny potwierdzono nieco ponad dziesięć lat temu metodą radiowęglową.
Teraz Joaquim Soler z Uniwersytetu w Gironie wraz z kolegami z Niemiec i Hiszpanii ogłosił, że odkrył większość szczątków ludzkich i starożytnych artefaktów wykopanych w jaskini Reclau-Viver w muzeum archeologicznym w Banyoles. Ponadto w latach 2013–2020 archeolodzy przeprowadzili nowe badania w jaskini Mollet III i znaleźli kości datowane na ten sam okres co czaszka.
Wśród znalezisk z połowy ubiegłego stulecia naukowcy zidentyfikowali fragmenty trzech kości udowych, kość skokową, kość piętową, kość śródstopia, paliczek palca, fragmenty kości ramiennej i żuchwę. W przypadku tych znalezisk naukowcy przeprowadzili dwa datowania radiowęglowe, które wykazały, że szczątki należały do ludzi, którzy żyli około 26,3–25,9 i 25,2–24,5 tysięcy lat temu, a więc pod koniec epoki graweckiej. Naukowcy odkryli w jaskini Mollet-III kolejne dziesięć elementów szkieletu, których czaszka ludzka pochodzi sprzed około 27–26,4 tysięcy lat. Wśród nich: fragment prawej i prawie całej kości piszczelowej, część kości udowej, a także drobne kości dłoni i stóp. Uzyskali kolejne datowanie radiowęglowe fragmentu kości piszczelowej, które wykazało nieco starszy wiek czaszki, niż wcześniej ustalono.
Zdaniem badaczy w obu przypadkach chodzi o celowe pochówki. W każdej z jaskiń znaleziono szczątki co najmniej dwóch dorosłych mężczyzn, a na niektórych kościach znaleziono ślady ochry. Dodatkowo, duża ilość znalezionej na tych pomnikach biżuterii osobistej wskazywała na to, że były to pochówki. W jaskini Reclau-Weaver znaleziono między innymi artefakty wykonane z muszli morskich, 11 wisiorków wykonanych z zębów rysia i przedmioty wykonane z kości udowych jelenia szlachetnego. W przypadku pomnika Mollet-III, osobistą biżuterię, o której wspominają badacze, reprezentuje 12 wisiorków wykonanych z zębów jelenia szlachetnego, a także biżuteria wykonana z muszli mięczaków.
Naukowcy doszli do wniosku, że dzięki przeprowadzonym badaniom udało się zidentyfikować szczątki co najmniej czterech dorosłych mężczyzn, którzy żyli w końcowej fazie epoki graweckiej. Według ich danych są to jedne z najstarszych szczątków człowieka o współczesnym wyglądzie anatomicznym, jakie znaleziono na północy Półwyspu Iberyjskiego. Co więcej, są to prawdopodobnie najstarsze znane przykłady celowych pochówków Cro-Magnon w tym regionie.
W pobliżu tych jaskiń znajdują się inne słynne stanowiska archeologiczne, takie jak Jaskinia Arbreda. Naukowcy niedawno poinformowali o odkryciu w nim zębów trzech neandertalczyków, z których dwóch żyło ponad 120 000 lat temu, a trzeci między 71 000 a 44 000 lat temu.