Naukowcy badali szczątki ascetycznego mnicha skutego łańcuchami, którego grób odkopano w Izraelu kilka lat temu. Naukowcy przeanalizowali białka w szkliwie zębów tej osoby i doszli do wniosku, że w grobowcu z V w. n.e. spoczywała prawdopodobnie kobieta, która wyczerpała się żelaznymi łańcuchami. Artykuł opublikowano w czasopiśmie Journal of Archaeological Science: Reports.
Na terenie Wschodniej Jerozolimy, kilka kilometrów od Starego Miasta, znajduje się stanowisko Khirbat el-Masana, gdzie archeolodzy odkryli pozostałości bizantyjskiego klasztoru, który istniał w latach 350-650 n.e. Podczas ostatnich wykopalisk na terenie tego pomnika badacze odkryli kilka pochówków, datowanych najprawdopodobniej na V wiek n.e. W jednym z grobowców znaleziono słabo zachowane szczątki mężczyzny, który został pochowany w łańcuchach — ciężkich żelaznych przedmiotach noszonych przez ascetycznych mnichów w celu pokory wobec ciała. Na szyi, rękach i nogach tej osoby naukowcy znaleźli wiele dużych metalowych pierścieni, których średnica sięgała około dziesięciu centymetrów, a łączna waga wynosiła kilkadziesiąt kilogramów.
Szkielet tego mnicha-ascety przetrwał do naszych czasów w bardzo fragmentarycznej formie, a niewielka ilość zachowanych kości dosłownie rozpadała się przy dotknięciu. Mimo to Paula Kotli (Paula Kotli) z Instytutu Weizmanna wraz z izraelskimi kolegami przeprowadziła badanie tych szczątków. Zachowane trzy kręgi szyjne i jeden ząb pozwoliły na ustalenie, że w grobowcu pochowano osobę dorosłą, która w chwili śmierci miała prawdopodobnie od 30 do 60 lat.
Aby ustalić płeć tej osoby, naukowcy zwrócili się ku analizie peptydowej szkliwa jedynego zachowanego zęba – drugiego przedtrzonowca szczęki górnej. Stwierdzono, że w badanej próbce nie występowały peptydy specyficzne dla białka AMELY, którego gen kodujący jest zlokalizowany na chromosomie Y. Zamiast tego znaleźli znaczną ilość peptydów białka AMELX, którego gen zlokalizowany jest na chromosomie X. Pozwoliło to wysnuć wniosek, że w grobowcu z późnego antyku prawdopodobnie znajdowały się szczątki kobiety.
Jak wynika z badań, wiadomo, że kobiety w Cesarstwie Rzymskim co najmniej od IV wieku naszej ery przyjmowały ascezę. Ponadto o samokontroli, niezbędnej do osiągnięcia celów duchowych, mówili słynni arystokraci, w tym na przykład Melania Starsza, chrześcijańska święta pochodząca z bogatej rodziny szlacheckiej, a także jej wnuczka Melania Rzymianka. Jednak pochówek, któremu naukowcy poświęcili osobny artykuł, nadal przyciąga uwagę, ponieważ jest to pierwszy dowód archeologiczny na to, że w ówczesnym Bizancjum kobiety, a nie tylko mężczyźni, stosowali samotorturę, nosząc ciężkie łańcuchy.
Białka mogą być przechowywane w szkliwie zębów znacznie dłużej niż DNA. Dlatego naukowcy coraz częściej uciekają się do analizy tych materiałów, badając starożytne pozostałości. Na przykład wcześniej w N+1 opisano, w jaki sposób na podstawie stosunku izoform amelogeniny w szkliwie zębów naukowcy określili płeć hominidów, którzy żyli w Afryce Południowej ponad dwa miliony lat temu.