Naukowcy zbadali szczątki ascetycznego mnicha skutego łańcuchami, którego grób odkopano w Izraelu kilka lat temu. Naukowcy przeanalizowali białka w szkliwie zębów tej osoby i doszli do wniosku, że w grobowcu z V wieku n.e. spoczywała prawdopodobnie kobieta, która wyczerpała się żelaznymi łańcuchami. Artykuł opublikowano w czasopiśmie „Journal of Archaeological Science: Reports”.
Na terenie Jerozolimy Wschodniej, kilka kilometrów od Starego Miasta, znajduje się stanowisko archeologiczne Khirbat el-Masana, gdzie archeolodzy odkryli pozostałości bizantyjskiego klasztoru, który istniał około 350-650 r. n.e. Podczas niedawnych wykopalisk na terenie tego zabytku badacze odkryli kilka pochówków, pochodzących prawdopodobnie z V wieku n.e. W jednym z tych grobowców odnaleziono słabo zachowane szczątki mężczyzny, który został pochowany w łańcuchach – ciężkich żelaznych przedmiotach noszonych przez mnichów ascetycznych w celu umartwienia ciała. Na szyi, ramionach i nogach tej osoby naukowcy znaleźli wiele dużych metalowych pierścieni, których średnica sięgała około dziesięciu centymetrów, a łączna waga wynosiła kilkadziesiąt kilogramów.
Szkielet tego mnicha-ascety przetrwał do naszych czasów w bardzo fragmentarycznej formie, a i tak niewielka liczba zachowanych kości dosłownie rozpadała się w dotyku. Niemniej jednak Paula Kotli z Instytutu Weizmana wraz z izraelskimi kolegami przeprowadziła badania tych szczątków. Trzy zachowane kręgi szyjne i jeden ząb pozwoliły na ustalenie, że w grobowcu pochowano osobę dorosłą, która w chwili śmierci miała prawdopodobnie od 30 do 60 lat.
Aby określić płeć tej osoby, naukowcy sięgnęli po analizę peptydową szkliwa jedynego zachowanego zęba – drugiego zęba przedtrzonowego szczęki. Stwierdzili, że w badanej próbce nie było peptydów specyficznych dla białka AMELY, którego gen kodujący znajduje się na chromosomie Y. Zamiast tego odkryto znaczną ilość peptydów białka AMELX, którego gen znajduje się na chromosomie X. Pozwoliło to na stwierdzenie, że w grobowcu z późnego antyku prawdopodobnie znajdowały się szczątki kobiety.
Według badaczy wiadomo, że kobiety w Cesarstwie Rzymskim co najmniej od IV wieku naszej ery praktykowały ascezę. Co więcej, o samodyscyplinie niezbędnej do osiągnięcia celów duchowych mówili sławni arystokraci, w tym na przykład Melania Starsza, święta chrześcijańska pochodząca z bogatej rodziny szlacheckiej, a także jej wnuczka Melania Rzymianka. Jednak pochówek, któremu naukowcy poświęcili nowy artykuł, wciąż budzi zainteresowanie, ponieważ jest to pierwszy archeologiczny dowód na to, że w ówczesnym Bizancjum kobiety, a nie tylko mężczyźni, stosowały samotorturę, nosząc ciężkie łańcuchy.
Białka mogą być magazynowane w szkliwie zębów znacznie dłużej niż DNA. Dlatego naukowcy coraz częściej sięgają po ich analizę, badając szczątki prehistoryczne. Na przykład, wcześniej w N + 1 opisano, jak na podstawie stosunku izoform amelogeniny w szkliwie zębów, badacze określili płeć hominidów, którzy żyli w Afryce Południowej ponad dwa miliony lat temu.
