Naukowcy badali szczątki ascetycznego mnicha skutego „łańcuchami”, którego pochówek odkopano w Izraelu kilka lat temu. Naukowcy przeanalizowali białka w szkliwie zębów tej osoby i doszli do wniosku, że w grobowcu z V wieku n.e. spoczywała najwyraźniej kobieta, która wyczerpała się żelaznymi łańcuchami. Artykuł opublikowano w czasopiśmie Journal of Archaeological Science: Reports.
Na terenie Wschodniej Jerozolimy, kilka kilometrów od Starego Miasta, znajduje się stanowisko Khirbat el-Masana, gdzie archeolodzy odkryli pozostałości bizantyjskiego klasztoru, który istniał około 350-650 r. n.e. Podczas ostatnich wykopalisk na terenie tego zabytku badacze znaleźli kilka pochówków, prawdopodobnie pochodzących z V wieku n.e. W jednym z tych grobowców znaleźli źle zachowane szczątki mężczyzny, który został pochowany w łańcuchach — ciężkich żelaznych przedmiotach noszonych przez mnichów ascetycznych w celu pokory. Na szyi, ramionach i nogach tej osoby naukowcy znaleźli wiele dużych metalowych pierścieni, których średnica sięgała około dziesięciu centymetrów, a łączna waga wynosiła kilkadziesiąt kilogramów.
Szkielet tego mnicha-ascety przetrwał do naszych czasów w bardzo fragmentarycznej formie, a niewielka ilość zachowanych kości dosłownie rozpadała się przy dotknięciu. Niemniej jednak Paula Kotli (Paula Kotli) z Instytutu Weizmanna wraz z izraelskimi kolegami przeprowadziła badanie tych szczątków. Trzy zachowane kręgi szyjne i jeden ząb pozwoliły ustalić, że w grobowcu pochowano osobę dorosłą, która prawdopodobnie miała od 30 do 60 lat w chwili śmierci.
Aby ustalić płeć tej osoby, naukowcy zwrócili się do analizy peptydowej szkliwa jedynego zachowanego zęba – drugiego przedtrzonowca szczęki górnej. Odkryli, że w badanej próbce nie było peptydów specyficznych dla białka AMELY, którego gen kodujący znajduje się na chromosomie Y. Zamiast tego odkryli znaczną ilość peptydów białka AMELX, którego gen znajduje się na chromosomie X. Pozwoliło to na wyciągnięcie wniosku, że w grobowcu z późnej starożytności prawdopodobnie znajdowały się szczątki kobiety.
Według badaczy wiadomo, że kobiety w Cesarstwie Rzymskim co najmniej od IV wieku naszej ery przyjmowały ascezę. Ponadto powściągliwość niezbędna do osiągnięcia celów duchowych była przedmiotem zainteresowania słynnych arystokratów, w tym na przykład Melanii Starszej, chrześcijańskiej świętej pochodzącej z bogatej rodziny szlacheckiej, a także jej wnuczki Melanii Rzymianki. Jednak pochówek, któremu naukowcy poświęcili nowy artykuł, nadal zwraca na siebie uwagę, ponieważ jest to pierwszy dowód archeologiczny na to, że w Bizancjum w tym czasie kobiety, a nie tylko mężczyźni, oddawali się samotorturze, nosząc ciężkie łańcuchy.
Białka mogą być przechowywane w szkliwie zębów znacznie dłużej niż DNA. Dlatego naukowcy coraz częściej zwracają się do ich analizy, badając starożytne szczątki. Na przykład wcześniej w N + 1 powiedziano, jak na podstawie stosunku izoform amelogeniny w szkliwie zębów naukowcy określili płeć homininów, którzy żyli w Afryce Południowej ponad dwa miliony lat temu.