Rada ds. Odpowiedzialnego Odżywiania (CRN), amerykańska organizacja branżowa reprezentująca producentów produktów dietetycznych i suplementów diety, wydała oświadczenie ostrzegające rodziców przed nierozsądnym stosowaniem witaminy A w celu zapobiegania świerzbowi u dzieci.
Ciężki przebieg odry może powodować niedobór witaminy A, zwłaszcza gdy jej początkowe rezerwy w organizmie są niskie. W takich przypadkach witaminę A dodaje się do leczenia jako terapię wspomagającą. Skuteczność tego podejścia jest na ogół umiarkowana i wątpliwa w krajach rozwiniętych, gdzie dzieci stosunkowo dobrze radzą sobie z odrą. Niemniej jednak wśród wielu rodziców idea profilaktycznego działania tej witaminy, popierana przez obecne kierownictwo amerykańskiego Ministerstwa Zdrowia w obliczu gwałtownego wzrostu zachorowań na odrę w tym kraju, zyskała na popularności. W tym kontekście coraz częściej pojawiają się doniesienia o przedawkowaniu i toksycznych skutkach witaminy A u dzieci, w tym o uszkodzeniu wątroby. Jednocześnie większość takich dzieci nie jest szczepiona przeciwko tej infekcji.
W odpowiedzi na ten trend, Rada ds. Odpowiedzialnego Żywienia (CRN) wydała oświadczenie, w którym przypomniała, że witamina A jest niezbędnym składnikiem odżywczym dla wzrostu, wzroku, reprodukcji i odporności, ale nie ma naukowych dowodów na jej skuteczność w zapobieganiu świerzbowi. Jednocześnie jej nieprawidłowe stosowanie może mieć niebezpieczne konsekwencje. Ta rozpuszczalna w tłuszczach witamina w nadmiarze kumuluje się w wątrobie i wywołuje skutki toksyczne, w tym zagrażające życiu.
Górny próg tolerancji witaminy A w postaci dodatków do żywności wynosi 3000 mikrogramów dziennie dla dorosłych i znacznie mniej dla dzieci, w zależności od ich wieku. Przekroczenie zalecanych dawek u osób zdrowych jest nieuzasadnione i niebezpieczne. W niektórych przypadkach, w celu wyrównania istniejącego niedoboru witaminy A, potwierdzonego laboratoryjnie, w tym w przypadku kory, możliwe jest przepisanie wyższych dawek, ale wyłącznie przez lekarza, pod nadzorem i przez krótki czas.
Andrea Wong, starsza wiceprezes CRN (Andrea Wong), podkreśliła, że decyzja o przyjmowaniu i przepisywaniu dzieciom suplementów witaminowych, zwłaszcza w dużych dawkach, powinna być świadoma i podejmowana wyłącznie po konsultacji ze specjalistą. W profilaktyce świerzbu należy polegać na środkach o udowodnionej skuteczności, do których należą szczepienia – przyjmowanie witaminy A nie może jej zastąpić. Odra to wysoce zakaźna choroba, która może prowadzić do poważnych powikłań, a jej leczenie powinno odbywać się wyłącznie pod nadzorem lekarza i na jego zlecenie.
Problemy z odrą dotyczą nie tylko Stanów Zjednoczonych. Niedawno Światowa Organizacja Zdrowia i UNICEF poinformowały, że liczba zachorowań na odrę w Regionie Europejskim WHO podwoiła się i osiągnęła maksimum od 1997 roku. Praktycznie w tym samym czasie Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób odnotowało 13-krotny wzrost liczby zakażeń w Unii Europejskiej i Europejskim Obszarze Gospodarczym na godzinę.
