Japońscy naukowcy zbadali, w jaki sposób 13 cech zdrowia jamy ustnej wiąże się z ryzykiem niepełnosprawności funkcjonalnej i śmierci. Analiza próby obejmującej prawie 24 000 osób wykazała, że niemal wszystkie 13 wskaźników zdrowia jamy ustnej wiązało się z tymi ryzykami, ale ocena funkcji żucia miała największy wpływ zarówno na ryzyko zgonu, jak i ryzyko rozwoju niepełnosprawności. Artykuł opublikowano w czasopiśmie The Lancet Healthy Longevity.
Szacuje się, że na świecie ponad 3,5 miliarda ludzi cierpi na choroby jamy ustnej. Mimo to higiena jamy ustnej jest niedoceniana w praktyce klinicznej, dlatego też Światowa Organizacja Zdrowia postawiła sobie za cel osiągnięcie powszechnego dostępu do usług higieny jamy ustnej do 2030 roku.
W kontekście globalnego starzenia się społeczeństwa, utrzymanie higieny jamy ustnej w podeszłym wieku jest kluczowe dla zachowania zdrowia i długowieczności. Przykładowo, nieodpowiednia higiena jamy ustnej może zwiększyć ryzyko zachłystowego zapalenia płuc i choroby Alzheimera. Ponadto problemy ze zdrowiem jamy ustnej wiążą się ze spadkiem sprawności fizycznej u osób starszych. Jednakże przeprowadzono bardzo niewiele szeroko zakrojonych i kompleksowych badań poświęconych związkom między zdrowiem jamy ustnej a najczęstszymi niepożądanymi skutkami u osób starszych – niepełnosprawnością funkcjonalną i zgonem.
Zespół badawczy pod kierownictwem Takafumi Abe z Uniwersytetu Shimane wykorzystał dane uzyskane w wyniku badań ustnych osób starszych, powyżej 75. roku życia. Oceniono 13 cech zdrowia jamy ustnej: liczbę pozostałych zębów, subiektywną wydajność żucia, obiektywną wydajność żucia, stan tkanek przyzębia, czynnościowe zaburzenia połykania, ruchomość języka, artykulację, higienę jamy ustnej, liczbę zębów z próchnicą, nieprawidłowe dopasowanie protez zębowych szczęki górnej i żuchwy, choroby błony śluzowej jamy ustnej oraz suchość w ustach.
Między 1 kwietnia 2016 r. a 31 marca 2022 r. 24 619 osób poddało się co najmniej jednemu badaniu stanu zdrowia jamy ustnej. Analiza śmiertelności objęła 22 747 osób (9722 mężczyzn i 13 025 kobiet, średni wiek 78,34 lat). Ostateczna analiza niepełnosprawności funkcjonalnej objęła 21 881 osób (9175 mężczyzn i 12 706 kobiet, średni wiek 78,31 lat). Pierwotna analiza wykazała, że wszystkie 13 badanych aspektów zdrowia jamy ustnej wiązało się z ryzykiem zgonu, a 11 z nich (wszystkie z wyjątkiem patologii błony śluzowej i suchości w ustach) wiązało się z ryzykiem niepełnosprawności funkcjonalnej.
Dodatkowe obliczenia i szczegółowe analizy wykazały, że trzy aspekty zdrowia jamy ustnej, które mają największy wpływ na zaburzenia czynnościowe, to obiektywna wydajność żucia, stan tkanek przyzębia i liczba pozostałych zębów. Na związek ze śmiertelnością największy wpływ miała obiektywna wydajność żucia, liczba zębów i subiektywna wydajność żucia.
Zdaniem autorów, obiektywnym czynnikiem wpływającym na zdrowie jamy ustnej, który szczególnie wpływa na ryzyko wystąpienia niepełnosprawności funkcjonalnej i zgonu, jest zdolność żucia. Umożliwia to podjęcie działań profilaktycznych, mających na celu bezpośrednie zapobieganie i leczenie chorób żucia.
Wcześniej informowaliśmy o pracy europejskich naukowców, którzy odkryli, że u ludzi wydatek energetyczny na żucie jest około pięć razy mniejszy niż u małp człekokształtnych.