Japońscy naukowcy zbadali, w jaki sposób 13 cech zdrowia jamy ustnej wiąże się z ryzykiem niepełnosprawności funkcjonalnej i śmierci. Analiza próby obejmującej prawie 24 000 osób wykazała, że niemal wszystkie 13 wskaźników zdrowia jamy ustnej wiąże się z tymi ryzykami, jednak ocena funkcji żucia miała największy wpływ zarówno na ryzyko zgonu, jak i ryzyko wystąpienia niepełnosprawności. Artykuł opublikowano w czasopiśmie The Lancet Healthy Longevity.
Szacuje się, że na świecie ponad 3,5 miliarda ludzi cierpi na choroby jamy ustnej. Mimo to w praktyce klinicznej nie przywiązuje się wystarczającej uwagi do higieny jamy ustnej, dlatego też Światowa Organizacja Zdrowia postawiła sobie za cel zapewnienie powszechnego dostępu do usług higieny jamy ustnej do roku 2030.
W obliczu globalnego starzenia się społeczeństwa zapewnienie higieny jamy ustnej w podeszłym wieku jest kluczowe dla zachowania zdrowia i długowieczności. W związku z tym nieodpowiednia higiena jamy ustnej może zwiększać ryzyko wystąpienia zapalenia płuc wywołanego zachłyśnięciem oraz choroby Alzheimera. Ponadto problemy ze zdrowiem jamy ustnej wiążą się z pogorszeniem funkcji fizycznych u osób starszych. Jednakże przeprowadzono bardzo niewiele szeroko zakrojonych i kompleksowych badań poświęconych związkom między zdrowiem jamy ustnej a najczęstszymi niepożądanymi skutkami u osób starszych — niepełnosprawnością funkcjonalną i śmiercią.
Grupa badawcza pod kierownictwem Takafumi Abe z Uniwersytetu Shimane wykorzystała dane uzyskane w trakcie badania jamy ustnej osób starszych, powyżej 75 roku życia. Oceniono 13 cech zdrowia jamy ustnej: liczbę pozostałych zębów, subiektywną wydajność żucia, obiektywną wydajność żucia, stan tkanek przyzębia, zaburzenia czynnościowe połykania, ruchomość języka, artykulację, higienę jamy ustnej, liczbę zniszczonych zębów, nieprawidłowe dopasowanie protez zębowych szczęki górnej i żuchwy, choroby błony śluzowej jamy ustnej oraz suchość w ustach.
W okresie od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2022 r. 24 619 osób poddało się przynajmniej jednokrotnemu badaniu lekarskiemu jamy ustnej. W analizie śmiertelności uwzględniono 22 747 osób (9722 mężczyzn i 13 025 kobiet, średni wiek 78,34 lat). Ostateczna analiza niepełnosprawności funkcjonalnej objęła 21 881 osób (9175 mężczyzn i 12 706 kobiet, średni wiek 78,31 lat). Pierwotna analiza wykazała, że wszystkie 13 badanych aspektów zdrowia jamy ustnej wiąże się z ryzykiem zgonu, a 11 z nich (wszystkie z wyjątkiem patologii błony śluzowej i suchości jamy ustnej) wiąże się z ryzykiem niepełnosprawności funkcjonalnej.
Dodatkowe obliczenia i szczegółowe analizy wykazały, że obiektywna skuteczność żucia, stan tkanek przyzębia oraz liczba pozostałych zębów to trzy aspekty zdrowia jamy ustnej, które mają największy wpływ na zaburzenia czynnościowe. Największy wpływ na związek ze śmiertelnością miały obiektywna wydajność żucia, liczba zębów i subiektywna wydajność żucia.
Zdaniem autorów, obiektywnym czynnikiem zdrowia jamy ustnej, który szczególnie wpływa na ryzyko wystąpienia niepełnosprawności funkcjonalnej i zgonu, jest zdolność żucia. Pozwala to na podjęcie działań profilaktycznych, ukierunkowanych bezpośrednio na zapobieganie i leczenie patologii żucia.
Wcześniej mówiliśmy o pracy europejskich naukowców, którzy odkryli, że u ludzi ilość energii przeznaczanej na żucie jest około pięć razy mniejsza niż u małp.