Japońscy naukowcy zbadali, w jaki sposób 13 cech zdrowia jamy ustnej wiąże się z ryzykiem niepełnosprawności funkcjonalnej i śmierci. Analiza próby prawie 24 000 osób wykazała, że prawie wszystkie 13 wskaźników zdrowia jamy ustnej jest powiązanych z tymi zagrożeniami, jednak największy wpływ zarówno na ryzyko śmierci, jak i ryzyko niepełnosprawności miała ocena funkcji narządu żucia. Artykuł ukazał się w czasopiśmie The Lancet Healthy Longevity.
Szacuje się, że na choroby jamy ustnej cierpi ponad 3,5 miliarda ludzi na całym świecie. Mimo to w praktyce klinicznej nie poświęca się wystarczającej uwagi higienie jamy ustnej, dlatego Światowa Organizacja Zdrowia postawiła sobie za cel zapewnienie do roku 2030 powszechnego objęcia usługami higieny jamy ustnej.
W warunkach globalnego starzenia się, zapewnienie higieny jamy ustnej w starszym wieku ma kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowia i długowieczności. Dlatego zła higiena jamy ustnej może zwiększać ryzyko zachłystowego zapalenia płuc i choroby Alzheimera. Ponadto problemy ze zdrowiem jamy ustnej wiążą się z pogorszeniem funkcji fizycznych u osób starszych. Jednakże istnieje bardzo niewiele kompleksowych badań na dużą skalę poświęconych związkowi między zdrowiem jamy ustnej a najczęstszymi niekorzystnymi skutkami w starszym wieku — niepełnosprawnością funkcjonalną i śmiercią.
Grupa badawcza kierowana przez Takafumi Abe z Shimane University wykorzystała dane uzyskane podczas badania jamy ustnej osób starszych, powyżej 75. roku życia. Ocenili 13 cech zdrowia jamy ustnej: liczbę pozostałych zębów, subiektywną skuteczność żucia, obiektywną skuteczność żucia, stan tkanek przyzębia, zaburzenia czynnościowe połykania, ruchomość języka, artykulację, higienę jamy ustnej, liczbę zniszczonych zębów, nieprawidłowe dopasowanie protez zębowych górnej i dolnej szczęki, choroby błony śluzowej jamy ustnej i suchość w jamie ustnej.
W okresie od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2022 r. co najmniej jednokrotnemu badaniu lekarskiemu jamy ustnej poddano 24 619 osób. Do analizy śmiertelności włączono 22 747 osób (9 722 mężczyzn i 13 025 kobiet, średni wiek 78,34 lat). Ostateczna analiza niepełnosprawności funkcjonalnej objęła 21 881 osób (9 175 mężczyzn i 12 706 kobiet, średni wiek 78,31 lat). Analiza pierwotna wykazała, że wszystkie 13 badanych aspektów zdrowia jamy ustnej wiąże się z ryzykiem śmierci, a 11 z nich (wszystkie oprócz patologii błony śluzowej i suchości jamy ustnej) wiąże się z ryzykiem niepełnosprawności funkcjonalnej.
Dodatkowe obliczenia i szczegółowe analizy wykazały, że obiektywna skuteczność żucia, stan tkanek przyzębia i liczba pozostałych zębów to trzy aspekty zdrowia jamy ustnej, które mają największy wpływ na zaburzenia czynnościowe. Największy wpływ na związek ze śmiertelnością miały obiektywna wydolność żucia, liczba zębów i subiektywna wydolność żucia.
Według autorów obiektywnym czynnikiem zdrowia jamy ustnej, który w sposób szczególny wpływa na ryzyko niepełnosprawności funkcjonalnej i śmierci, jest zdolność do żucia. Pozwala to na prowadzenie działań zapobiegawczych mających bezpośrednio na celu zapobieganie i leczenie patologii żucia.
Wcześniej rozmawialiśmy o pracach europejskich naukowców, którzy odkryli, że proporcja energii zużywanej na żucie u ludzi jest około pięciokrotnie mniejsza niż u małp innych niż ludzie.