Badanie przeprowadzone przez norweskich i tajwańskich naukowców wykazało, że dzieci, których ojcowie przyjmowali metforminę w trakcie aktywnej spermatogenezy przed poczęciem, nie miały więcej wrodzonych anomalii niż dzieci zdrowych ojców. Warto zauważyć, że wczesne badania wykazały związek między stosowaniem metforminy przez ojca a wadami wrodzonymi u dzieci. Praca została opublikowana w The BMJ.
Częstość występowania cukrzycy typu 2 wśród mężczyzn w wieku rozrodczym wzrasta na całym świecie. W przypadku cukrzycy płodność u mężczyzn może ucierpieć z powodu zmniejszonej żywotności plemników i zahamowania produkcji testosteronu. Ponadto otyłość, która często towarzyszy cukrzycy typu 2, zaburza spermatogenezę i zmniejsza zdolność do zapłodnienia.
Metformina jest stosowana jako jeden z głównych leków obniżających poziom glukozy u pacjentów z cukrzycą typu 2. Hamuje proces powstawania glukozy w wątrobie. Kilka badań na zwierzętach wykazało, że przyjmowanie metforminy prowadzi do zmniejszenia masy jąder i produkcji plemników, a u mężczyzn z cukrzycą typu 2 metformina może obniżyć poziom testosteronu i pogorszyć jakość plemników. Ostatnie duńskie badanie wykazało, że przyjmowanie metforminy przed poczęciem u mężczyzn wiąże się ze zwiększonym ryzykiem poważnych wad wrodzonych u potomstwa. Jednak w tej pracy nie dokonano wystarczającej korekty samej cukrzycy i jej nasilenia, a także innych współistniejących czynników ryzyka.
Aby przezwyciężyć te ograniczenia, grupa naukowców pod przewodnictwem Fei-Yuan Hsiao z Narodowego Uniwersytetu Tajwańskiego i Hedvig Nordeng z Uniwersytetu w Oslo przeprowadziła międzynarodowe badanie kohortowe, wykorzystując krajowe bazy danych w Norwegii i na Tajwanie, aby ocenić związek między stosowaniem metforminy przez ojca a ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych u potomstwa, biorąc pod uwagę możliwe czynniki towarzyszące.
Norweska kohorta obejmowała 2075 ojców, którzy przyjmowali metforminę w okresie dojrzewania plemników przed poczęciem. W tajwańskiej kohorcie było 15 276 takich ojców. W porównaniu do ojców, którzy nie przyjmowali metforminy, ci, którzy ją przyjmowali, byli starsi i częściej chorowali na cukrzycę i inne choroby przewlekłe, w szczególności nadciśnienie, hiperlipidemię i choroby psychiczne. Ojcowie ci częściej przyjmowali również inne rodzaje leków hipoglikemizujących, leki sercowo-naczyniowe i leki psychotropowe. Ich partnerki częściej były starsze i cierpiały na cukrzycę i otyłość.
W norweskiej kohorcie wady wrodzone zaobserwowano u 24 041 (3,9 proc.) dzieci ojców, którzy nie przyjmowali metforminy w okresie rozwoju plemników, w porównaniu ze 104 (5 proc.) dziećmi ojców, którzy przyjmowali metforminę (nieskorygowane ryzyko względne 1,29). Podobnie w tajwańskiej kohorcie ryzyko wad wrodzonych nieznacznie wzrosło u ojców przyjmujących metforminę (nieskorygowane ryzyko względne 1,08).
Jednakże po pełnym uwzględnieniu wszystkich mierzonych czynników powodujących zakłócenia — kalendarzowego roku urodzenia dzieci, wieku ojca, wskaźników ciężkości jego cukrzycy, przewlekłych chorób współistniejących (nadciśnienia, hiperlipidemii, chorób psychicznych), a także stosowania innych leków — łączna skorygowana ocena ryzyka wad wrodzonych nie była wyższa niż w kohorcie kontrolnej. Dodatkowa analiza rodzeństwa również nie wykazała wzrostu ryzyka wad wrodzonych, gdy ojciec przyjmował metforminę przed poczęciem.
Potencjalnie wyniki te pozwolą mężczyznom z cukrzycą, którzy planują poczęcie dziecka, na przepisanie metforminy. Jednak ze względu na obecność dwóch przeciwstawnych wyników w różnych badaniach konieczne jest przeprowadzenie systematycznych przeglądów i metaanaliz, aby rozwiązać kwestię bezpieczeństwa przyjmowania metforminy przez mężczyzn z cukrzycą, którzy planują poczęcie.
Warto zauważyć, że inne badania wykazały bezpieczeństwo metforminy dla płodu, gdy matka przyjmuje ją w czasie ciąży.