Badanie przeprowadzone przez norweskich i tajwańskich naukowców wykazało, że u dzieci, których ojcowie przyjmowali metforminę w trakcie aktywnej spermatogenezy przed zapłodnieniem, nie stwierdzono większej liczby wad wrodzonych niż u dzieci, których ojcowie byli zdrowi. Warto zauważyć, że wczesne badania wykazały związek między stosowaniem metforminy przez ojca a wadami wrodzonymi u dzieci. Praca została opublikowana w czasopiśmie The BMJ.
Częstotliwość występowania cukrzycy typu 2 wśród mężczyzn w wieku rozrodczym rośnie na całym świecie. W przypadku cukrzycy płodność u mężczyzn może być ograniczona ze względu na zmniejszoną żywotność plemników i zahamowanie produkcji testosteronu. Ponadto otyłość, która często towarzyszy cukrzycy typu 2, zaburza spermatogenezę i zmniejsza zdolność do zapłodnienia.
Metformina jest jednym z głównych leków obniżających poziom glukozy u pacjentów z cukrzycą typu 2. Hamuje proces powstawania glukozy w wątrobie. Kilka badań na zwierzętach wykazało, że przyjmowanie metforminy prowadzi do zmniejszenia masy jąder i produkcji plemników, a u mężczyzn z cukrzycą typu 2 metformina może obniżyć poziom testosteronu i pogorszyć jakość plemników. Niedawne duńskie badanie wykazało, że przyjmowanie metforminy przed poczęciem przez mężczyzn wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia poważnych wad wrodzonych u potomstwa. Jednakże w tej pracy nie uwzględniono w wystarczającym stopniu samej cukrzycy i jej ciężkości, jak również innych współistniejących czynników ryzyka.
Aby przezwyciężyć te ograniczenia, grupa naukowców pod przewodnictwem Fei-Yuan Hsiao z Narodowego Uniwersytetu Tajwańskiego i Hedvig Nordeng z Uniwersytetu w Oslo przeprowadziła międzynarodowe badanie kohortowe, wykorzystując krajowe bazy danych w Norwegii i na Tajwanie, aby ocenić związek między stosowaniem metforminy przez ojca a ryzykiem wystąpienia wrodzonych wad rozwojowych u potomstwa, biorąc pod uwagę możliwe czynniki towarzyszące.
Do norweskiej kohorty włączono 2075 ojców, którzy przyjmowali metforminę w okresie dojrzewania plemników, przed poczęciem. W grupie tajwańskiej takich ojców było 15 276. W porównaniu do ojców, którzy nie przyjmowali metforminy, ojcowie, którzy ją przyjmowali, byli starsi i częściej chorowali na cukrzycę i inne choroby przewlekłe, w szczególności nadciśnienie, hiperlipidemię i choroby psychiczne. Ojcowie ci częściej przyjmowali również inne rodzaje leków hipoglikemizujących, leków sercowo-naczyniowych i leków psychotropowych. Ich partnerzy częściej byli starsi, cierpieli na cukrzycę i otyłość.
W kohorcie norweskiej wady wrodzone zaobserwowano u 24 041 (3,9 proc.) dzieci ojców, którzy nie przyjmowali metforminy w okresie rozwoju plemników, w porównaniu ze 104 (5 proc.) dziećmi ojców, którzy przyjmowali metforminę (nieskorygowane ryzyko względne 1,29). Podobnie w kohorcie tajwańskiej ryzyko wystąpienia wad wrodzonych nieznacznie wzrosło u ojców przyjmujących metforminę (niekorygowane ryzyko względne 1,08).
Jednakże po pełnym uwzględnieniu wszystkich mierzonych czynników powodujących zakłócenia — roku kalendarzowego urodzenia dzieci, wieku ojca, wskaźników ciężkości jego cukrzycy, przewlekłych chorób współistniejących (nadciśnienia, hiperlipidemii, chorób psychicznych), a także stosowania innych leków — łączna skorygowana ocena ryzyka wad wrodzonych nie była wyższa niż w kohorcie kontrolnej. Dodatkowa analiza rodzeństwa również nie wykazała zwiększonego ryzyka wystąpienia wad wrodzonych u ojca przyjmującego metforminę przed poczęciem.
Potencjalnie wyniki te umożliwią przepisywanie metforminy mężczyznom chorującym na cukrzycę, którzy planują posiadanie dziecka. Jednak ze względu na uzyskanie dwóch sprzecznych wyników w różnych badaniach, konieczne jest przeprowadzenie systematycznych przeglądów i metaanaliz, aby rozstrzygnąć kwestię bezpieczeństwa stosowania metforminy przez mężczyzn chorujących na cukrzycę, którzy planują ciążę.
Warto zauważyć, że inne badania wykazały bezpieczeństwo metforminy dla płodu, gdy matka przyjmuje ją w czasie ciąży.