Badanie przeprowadzone przez norweskich i tajwańskich naukowców wykazało, że u dzieci, których ojcowie przyjmowali metforminę w trakcie aktywnej spermatogenezy przed zapłodnieniem, nie stwierdzono większej częstości występowania wad wrodzonych niż u dzieci, których ojcowie byli zdrowi. Warto zauważyć, że wczesne badania wykazały związek między stosowaniem metforminy przez ojca a wadami wrodzonymi u dzieci. Pracę opublikowano w czasopiśmie The BMJ.
Częstotliwość występowania cukrzycy typu 2 wśród mężczyzn w wieku rozrodczym rośnie na całym świecie. Cukrzyca może wpływać na płodność u mężczyzn, zmniejszając żywotność plemników i hamując produkcję testosteronu. Ponadto otyłość, która często towarzyszy cukrzycy typu 2, zaburza spermatogenezę i zmniejsza zdolność do zapłodnienia.
Metformina jest jednym z głównych leków obniżających poziom glukozy u pacjentów z cukrzycą typu 2. Hamuje proces powstawania glukozy w wątrobie. Kilka badań na zwierzętach wykazało, że metformina zmniejsza masę jąder i produkcję plemników, a u mężczyzn z cukrzycą typu 2 stosowanie metforminy może zmniejszyć poziom testosteronu i pogorszyć jakość plemników. Niedawne duńskie badanie wykazało, że przyjmowanie metforminy przed poczęciem przez mężczyzn wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia poważnych wad wrodzonych u potomstwa. Jednakże badanie to nie uwzględniało w wystarczającym stopniu samej cukrzycy i jej ciężkości, a także innych powiązanych czynników ryzyka.
Aby przezwyciężyć te ograniczenia, zespół naukowców pod przewodnictwem Fei-Yuan Hsiao z Narodowego Uniwersytetu Tajwańskiego i Hedvig Nordeng z Uniwersytetu w Oslo przeprowadził międzynarodowe badanie kohortowe, wykorzystując krajowe bazy danych z Norwegii i Tajwanu, aby ocenić związek między stosowaniem metforminy przez ojca a ryzykiem wystąpienia wrodzonych wad rozwojowych u potomstwa, biorąc pod uwagę możliwe czynniki zakłócające.
Do norweskiej kohorty włączono 2075 ojców, którzy przyjmowali metforminę w okresie dojrzewania plemników, przed poczęciem. W kohorcie tajwańskiej było 15 276 takich ojców. W porównaniu z ojcami, którzy nie przyjmowali metforminy, ci, którzy ją przyjmowali, byli starsi i częściej chorowali na cukrzycę i inne choroby przewlekłe, w szczególności nadciśnienie, hiperlipidemię i choroby psychiczne. Ojcowie ci częściej przyjmowali również inne rodzaje leków obniżających poziom cukru we krwi, leki sercowo-naczyniowe i leki psychotropowe. Ich partnerzy częściej byli starsi, cierpieli na cukrzycę i otyłość.
W kohorcie norweskiej wady wrodzone zaobserwowano u 24 041 (3,9 proc.) dzieci ojców, którzy nie przyjmowali metforminy w okresie rozwoju plemników, w porównaniu do 104 (5 proc.) dzieci ojców, którzy przyjmowali metforminę (nieskorygowane ryzyko względne 1,29). Podobnie w kohorcie tajwańskiej ryzyko wystąpienia wad wrodzonych było nieznacznie wyższe u ojców przyjmujących metforminę (nieskorygowane ryzyko względne 1,08).
Jednak po pełnym uwzględnieniu wszystkich mierzonych czynników zakłócających, takich jak rok urodzenia dzieci, wiek ojca, stopień zaawansowania cukrzycy, przewlekłe choroby współistniejące (nadciśnienie, hiperlipidemia, choroby psychiczne) i stosowanie innych leków, skumulowana skorygowana ocena ryzyka wad wrodzonych nie była wyższa niż w kohorcie kontrolnej. Dodatkowa analiza rodzeństwa również nie wykazała zwiększonego ryzyka wystąpienia wad wrodzonych u ojca przyjmującego metforminę przed poczęciem.
Potencjalnie wyniki te mogą umożliwić przepisywanie metforminy mężczyznom chorującym na cukrzycę, którzy planują ciążę. Jednak ze względu na uzyskanie dwóch sprzecznych wyników w różnych badaniach, konieczne jest przeprowadzenie systematycznych przeglądów i metaanaliz, aby odpowiedzieć na pytanie o bezpieczeństwo metforminy u mężczyzn chorujących na cukrzycę, którzy planują ciążę.
Warto zauważyć, że inne badania wykazały bezpieczeństwo metforminy dla płodu, gdy jest ona przyjmowana przez matkę w czasie ciąży.