Amerykańscy i chińscy naukowcy przeprowadzili zakrojone na szeroką skalę badania kliniczne i odkryli, że intensywne wykrywanie i leczenie niekontrolowanego nadciśnienia tętniczego znacząco zmniejsza ryzyko demencji i upośledzenia funkcji poznawczych. Raport z tych badań został opublikowany w czasopiśmie „Nature Medicine”.
Nadciśnienie tętnicze jest głównym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia i przedwczesnej śmierci na całym świecie. Jego związek z ryzykiem rozwoju demencji jest mniej precyzyjnie ustalony: obserwacyjne badania kohortowe wykazały, że jest ono podwyższone u osób z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, natomiast wyniki randomizowanych badań kontrolowanych dotyczących terapii nadciśnienia tętniczego nie dostarczyły jeszcze jednoznacznych i wystarczających dowodów na jego działanie profilaktyczne.
Jiang He z Centrum Medycznego Uniwersytetu Teksańskiego Southwestern wraz ze współpracownikami z Chin i Stanów Zjednoczonych przeprowadził otwarte, randomizowane badanie trzeciej fazy z podwójnie ślepą próbą, z oceną końcowych wyników CRHCP-3. Wzięło w nim udział 33 995 osób w wieku 40 lat i starszych z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym. Grupę główną stanowiło 17 407 mieszkańców (średni wiek 62,8 lat; 60,8% kobiet) 163 chińskich wiosek, a grupę kontrolną – 16 588 mieszkańców (średni wiek 63,3 lat; 61,6% kobiet) pozostałych 163 chińskich wiosek, którzy zostali losowo przydzieleni do grup.
Podczas aktywnej ekspozycji, specjalnie przeszkoleni lokalni ratownicy medyczni (nie lekarze) uczyli pacjentów, jak mierzyć ciśnienie krwi w domu, zasad zmiany stylu życia i przestrzegania zaleceń dotyczących leczenia, a także dostosowywali dawkę leków przeciwnadciśnieniowych zgodnie z opublikowanymi zaleceniami, aż do momentu, gdy ciśnienie krwi spadło poniżej 130/80 milimetrów słupa rtęci. Pozostali pacjenci otrzymywali standardową opiekę – mierzono im ciśnienie krwi i przepisywano leczenie podczas wizyt w placówkach medycznych. 14 541 uczestników z grupy głównej i 13 594 uczestników z grupy kontrolnej dotarło do 48. miesiąca badania, kiedy to oceniano rozwój zaburzeń poznawczych i demencji (odpowiednio 1269 i 1392 zmarło, a pozostali wycofali się z innych przyczyn).
Pod koniec drugiego roku badań z aktywną interwencją pacjenci przyjmowali średnio trzy leki hipotensyjne, podczas gdy w standardowym leczeniu stosowano średnio 1,2. Podczas pracy skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi w grupie głównej spadło średnio ze 157,0 do 127,6 i z 87,9 do 72,6 milimetra słupa rtęci, a w grupie kontrolnej – ze 155,4 do 147,7 i z 87,2 do 81,0 milimetra słupa rtęci; różnica w obniżeniu między grupami wyniosła –22,0 i –9,3 milimetra słupa rtęci (p < 0,0001). Ciśnienie poniżej 130/80 milimetrów słupa rtęci osiągnęło 67,7, podczas gdy u 15,0% uczestników badania stwierdzono spadek ciśnienia. Po 48 miesiącach demencję o dowolnej etiologii potwierdzono u 4,59% pacjentów z aktywną interwencją i 5,40% z leczeniem konwencjonalnym. Ryzyko jej rozwoju w grupie głównej było o 15% niższe niż w grupie kontrolnej (p = 0,0035). Ryzyko upośledzenia funkcji poznawczych bez demencji było niższe o 16% (p < 0,0001), łączny wskaźnik demencji lub upośledzenia funkcji poznawczych o 16% (p < 0,0001), a łączny wskaźnik demencji lub zgonu z wszystkich przyczyn o 14% (p < 0,0001). Jednocześnie częstość występowania poważnych działań niepożądanych była niższa o 6% (p = 0,0006). Analiza uzyskanych wyników z dodatkiem danych z czterech wcześniej przeprowadzonych badań randomizowanych wykazała również 15% redukcję ryzyka demencji (p < 0,0001). Wyniki zakrojonych na szeroką skalę badań klinicznych z randomizacją klastrową potwierdziły, że intensywne obniżanie ciśnienia krwi jest skuteczną metodą zapobiegania demencji o dowolnej etiologii u osób z nadciśnieniem tętniczym. Wcześniej grupa naukowców z krajów europejskich przeanalizowała dane prawie czterech tysięcy uczestników badania UK Biobank i odkryła możliwy mechanistyczny związek między nadciśnieniem tętniczym a demencją – zmieniał on strukturę powłoki mózgowej i istoty białej w radium, przedniej części wzgórza oraz przedniej krawędzi torebki wewnętrznej.
