Amerykańscy naukowcy przeprowadzili badanie kohortowe i odkryli, że stosowanie niektórych leków przeciwwirusowych, które są stosowane w leczeniu zakażenia HIV i wirusowego zapalenia wątroby typu B, wiąże się ze znacznym zmniejszeniem ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera. Raport opublikowano w Alzheimer's & Dementia.
Główne kierunki badań w dziedzinie terapii farmakologicznej i profilaktyki choroby Alzheimera skupiają się na hamowaniu gromadzenia się beta-amyloidu w mózgu i zwiększaniu poziomu neuroprzekaźnika acetylocholiny poprzez hamowanie acetylocholinoesterazy (ACE). Jednocześnie istnieje wiele dowodów na to, że neurozapalenie odgrywa ważną rolę w patogenezie choroby, a jego mechanizmy mogą służyć jako potencjalne cele terapii. Wcześniej grupa badawcza kierowana przez Jayakrishnę Ambati (Jayakrishna Ambati) z University of Kentucky wykazała, że leki przeciwwirusowe z grupy inhibitorów odwrotnej transkryptazy nukleozydowej (NRTI) hamują aktywację inflamasomu NLRP3, zmniejszając między innymi reakcje zapalne, istotne w chorobie Alzheimera.
Teraz Ambati, który przeniósł się na University of Virginia, wraz ze swoimi współpracownikami przeanalizował związek między stosowaniem NIOT a ryzykiem zachorowania na chorobę Alzheimera w dwóch bazach danych ubezpieczeniowych: US Veterans Health Administration przez 24 lata (około 11 milionów osób) i ubezpieczenie pracodawcy MarketScan przez 14 lat (około 158 milionów osób). Kryteriami włączenia do głównych kohort były wiek 50 lat i więcej, przyjmowanie NRTI w przypadku zakażenia HIV lub zapalenia wątroby typu B oraz brak rozpoznania choroby Alzheimera. Ponad 72 000 osób z pierwszej bazy i ponad 199 000 z drugiej bazy im odpowiadało.
Analizę statystyczną przeprowadzono metodą wieloparametrycznej regresji Coxa z poprawkami na czynniki demograficzne i społeczno-ekonomiczne, styl życia, uzależnienia, zaburzenia psychiczne, chorobę Parkinsona, wskaźniki biochemiczne i choroby towarzyszące. Biorąc pod uwagę fakt, że terapia NIOT nie była randomizowana, badacze przeprowadzili dodatkową analizę pseudorandomizacji (dobór kohorty kontrolnej na podstawie wskaźnika predyspozycji). Ponadto, ponieważ w przypadku chorób przewlekłych śmierć z dowolnej przyczyny może poprzedzać diagnozę, autorzy pracy przeanalizowali dane, biorąc pod uwagę to konkurencyjne ryzyko.
W obu bazach danych zaobserwowano związek między terapią NRTI a ryzykiem zachorowania na chorobę Alzheimera, w zależności od czasu trwania leczenia. W kohorcie Veterans Health Administration każda dodatkowa godzina stosowania NRTI wiązała się z czteroprocentowym zmniejszeniem prawdopodobieństwa zachorowania na chorobę, a w badaniu MarketScan z 10,3-procentowym zmniejszeniem. Po przeanalizowaniu metodą pseudorandomizacji związek ten był jeszcze wyraźniejszy: w kohorcie Veterans Health Administration zaobserwowano sześcioprocentowe zmniejszenie ryzyka na godzinę stosowania NRTI, a w badaniu MarketScan – 13-procentowe zmniejszenie. Analiza uwzględniająca konkurencyjne ryzyko zgonu wykazała 32-procentowe ogólne zmniejszenie ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera podczas przyjmowania NRTI i 37-procentowe po przeanalizowaniu metodą pseudorandomizacji.
Uzyskane wyniki wskazują, że przyjmowanie NRTI może zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju choroby Alzheimera, prawdopodobnie ze względu na hamowanie aktywacji inflamasomu przez te leki. Dają one powód do sprawdzenia skuteczności hamowania stanu zapalnego w chorobie Alzheimera za pomocą randomizowanych badań klinicznych NIOT lub ich mniej toksycznych pochodnych, a także badań mechanistycznych na modelach zwierzęcych.
Wcześniej włoscy naukowcy odkryli w zwykłym chmielu substancje, które hamują patogenetyczne mechanizmy rozwoju choroby Alzheimera na poziomie molekularnym, w hodowlach komórkowych i w transgenicznych modelach nicieni.
