Paleoantropolodzy przeanalizowali ząb, który znaleziono w 1961 roku wśród materiałów z jaskini Akhshtyr, położonej na Kaukazie. Chociaż wcześniej uważano, że ząb należał do sapiens, naukowcy odrzucili tę hipotezę. Wydaje się, że znalezisko jest związane z przedstawicielem jakiejś wymarłej linii ewolucyjnej, innej niż neandertalska. Naukowcy opublikowali wyniki badań w czasopiśmie Archeology, Ethnography and Anthropology of Eurasia.
Pierwsi archaiczni ludzie (Homo erectus) przybyli na Kaukaz 1,8 miliona lat temu, co przekonująco dowodzą liczne znaleziska z gruzińskiego miasta Dmanisa. Jednocześnie archeolodzy do tej pory wykopali w tym regionie bardzo niewiele znalezisk antropologicznych, które należą do późniejszych epok, poprzedzających pojawienie się tu ludzi współczesnego typu anatomicznego. Choć zdarzają się wyjątki. Na przykład w jaskini Mezmai, położonej na południu Kraju Krasnodarskiego, naukowcy odkryli szczątki trzech neandertalczyków, a nawet wyekstrahowali z nich DNA.
Nie oznacza to jednak, że przedstawiciele innych typów starożytnych ludzi nie mogli odwiedzić regionu położonego na styku Bliskiego Wschodu, Azji Środkowej i Europy. Być może informacje na ten temat zostaną teraz uzupełnione o znalezisko z jaskini Achsztyr, która znajduje się w rejonie Adler w Soczi. Pierwsze badania archeologiczne tego zabytku odbyły się w latach 30. XX wieku pod kierownictwem znanego radzieckiego archeologa Siergieja Zamiatnina. Ekspedycja odkryła bogatą kolekcję materiałów, z których najwcześniejsze należały do epoki mustierskiej, czyli środkowego paleolitu.
Antropolog Alisa Zubova z Kunstkamera i jej koledzy z Petersburga poświęcili artykuł jednemu ze znalezisk z jaskini. Według naukowców już w 1961 r., podczas analizy zbioru szczątków zwierząt z tego zabytku, badacze rozpoznali ludzki ząb i ustalili, że należy on do przedstawiciela naszego gatunku. Jednak dostępne wówczas metody analityczne nie pozwoliły nam jednoznacznie stwierdzić, czy tak było w istocie.
Teraz naukowcy szczegółowo przeanalizowali znaleziony ząb, który jest dużym stałym drugim zębem trzonowym górnej szczęki, należącym do osoby dorosłej. Za pomocą różnych metod, w tym badania wewnętrznej struktury zęba, porównali cechy morfologiczne znaleziska z podobnymi zębami trzonowymi przedstawicieli wielu gatunków: wczesnych i późnych Sapiens, neandertalczyków, denisowian, różnych ludzi środkowego i późnego plejstocenu z Chin, ludzi chodzących na dwóch nogach itd.
Przeprowadzone analizy wykazały, że ząb ma szereg archaicznych cech morfologicznych. Najwyraźniej nie należał do człowieka współczesnego typu anatomicznego ani do neandertalczyka. W Europie nie znaleziono dotychczas zębów trzonowych o podobnej budowie. Przede wszystkim okazał się podobny do późnoarchaicznych ludzi z Chin, a według niektórych znaków do zęba Denysov-4 z jaskini Ałtaj o tej samej nazwie, a także do okazu z izraelskiej jaskini Manot, którego status gatunkowy pozostaje niepewny.
Choć trudno wyciągnąć daleko idące wnioski z jednego odkrycia, badacze ostrożnie założyli, że być może istniała jakaś archaiczna linia ewolucyjna starożytnych ludzi na Kaukazie, która mogła mieć azjatyckie pochodzenie. Ale będzie można to potwierdzić lub zaprzeczyć dopiero po nagromadzeniu nowych danych.
Niedawno N+1 mówił o pierwszej wiarygodnie potwierdzonej czaszce denisowianina. Aby to zrobić, naukowcy wyekstrahowali mitochondrialne DNA z kamienia nazębnego tzw. człowieka-smoka, którego szczątki znaleziono w Harbinie. Swoje wnioski poparli analizą starożytnych białek zachowanych w kości piszczelowej tego osobnika.
