Duńscy naukowcy przeprowadzili pierwsze na świecie pilotażowe badania kliniczne, które wykazały, że przeszczep kału może znacząco poprawić stan pacjentów z gastroenteropatią na tle cukrzycy typu 1. Sprawozdanie z prac opublikowano w czasopiśmie eClinicalMedicine.
Gastroenteropatia cukrzycowa rozwija się z powodu neuropatii autonomicznej, dysfunkcji komórek Cajala i zmniejszonej kurczliwości komórek mięśni gładkich jelit w cukrzycy. Prowadzą one do spowolnienia pasażu treści jelitowej i gromadzenia się mas kałowych, co zaburza skład mikrobioty jelitowej i jej interakcję z jelitami i centralnymi częściami autonomicznego układu nerwowego, a także nasila ogólnoustrojowe reakcje zapalne. Objawy choroby obejmują nudności, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunkę i nietrzymanie stolca, co zwiększa zachorowalność i zmniejsza zdolność do pracy i jakość życia. Dostępny wybór metod leczenia jest niezwykle ograniczony.
Przeszczep kału od zdrowych osób jest stosowany przede wszystkim w leczeniu rzekomobłoniastego zapalenia jelit wywołanego przez bakterię Clostridioides difficile — zagrażającej życiu choroby, która najczęściej rozwija się przy długotrwałej terapii antybiotykowej i jest na nią oporna. W tym celu tworzone są banki kału, a podobne preparaty zostały już zatwierdzone do stosowania klinicznego w Australii i USA. W eksperymentach i testach z powodzeniem stosowano je w celu poprawy składu mikrobioty jelitowej po cięciu cesarskim i łagodzenia objawów zaburzeń ze spektrum autyzmu i choroby Parkinsona.
Katrine Lundby Høyer (Katrine Lundby Høyer) z Uniwersytetu w Aarhus i współpracownicy przeprowadzili podwójnie ślepą, randomizowaną, kontrolowaną placebo próbę pierwszej fazy FADIGAS. W ciągu dwóch lat wzięło w nich udział 20 dorosłych pacjentów z cukrzycą pierwszego typu od co najmniej pięciu lat, z ciężką gastroenteropatią (40 lub więcej punktów w skali GSRS-IBS) bez innych przewlekłych i zakaźnych chorób przewodu pokarmowego.
Losowo, połowie z nich przydzielono pojedynczą dawkę 25 kapsułek dojelitowych o łącznej zawartości 50 gramów kału zebranego po dokładnym badaniu ośmiu zdrowych osób, druga połowa otrzymała placebo. Cztery tygodnie później zostali zbadani i otwarcie przepisano im preparat kałowy raz, z powtórnym badaniem cztery tygodnie później. Przed i w trakcie leczenia wykonali analizę kału i ocenili objawy i jakość życia.
Po leczeniu mediana nasilenia objawów w skali GSRS-IBS zmniejszyła się z 58 do 35 punktów w grupie głównej i z 64 do 56 punktów w grupie kontrolnej (p = 0,01). Mediana jakości życia związanej z objawami żołądkowo-jelitowymi w skali IBS-IS poprawiła się odpowiednio ze 108 do 140 i z 77 do 92 punktów (p = 0,02). Subiektywna ocena nasilenia objawów w skali PAGI-SYM zmniejszyła się odpowiednio z 42 do 25 i z 47 do 41 punktów (p = 0,03). Analiza DNA mikrobioty jelitowej pacjentów wykazała jej istotne zmiany po przeszczepie kału w kierunku wzbogacenia i różnorodności gatunkowej.
W trakcie badania zgłoszono 26 umiarkowanych i poważnych zdarzeń niepożądanych u czterech pacjentów leczonych aktywnie i pięciu otrzymujących placebo, bez istotnej różnicy między grupami. Żadne z nich nie było związane z trwającą terapią. Najczęściej występowały biegunka, wzdęcia i bóle brzucha.
W badaniach pilotażowych przeszczep kału okazał się dość bezpieczny i złagodził nasilenie objawów, poprawiając jakość życia pacjentów z gastroenteropatią w cukrzycy typu 1. Dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa zostaną doprecyzowane w bardziej szczegółowych badaniach, podsumowują autorzy artykułu.
Przeszczep kału jest na ogół dobrze tolerowany, jednakże zgłaszano przypadki pojedynczych skutków ubocznych, a nawet zgonów podczas jego stosowania na świecie.
