Prospektywne badanie kohortowe przeprowadzone przez szwedzkich naukowców wykazało, że picie więcej niż 1,5 szklanki mleka dziennie zwiększa ryzyko choroby wieńcowej i zawału mięśnia sercowego u kobiet. Średnio przy wypiciu dwóch szklanek mleka ryzyko wzrasta o pięć procent, a przy wypiciu czterech szklanek – o 21 procent. Mężczyźni nie byli narażeni na zwiększone ryzyko choroby serca z powodu spożycia mleka. Artykuł opublikowano w czasopiśmie BMC Medicine.
Wiadomo, że zdrowa dieta jest ważna dla zapobiegania chorobom układu krążenia. Istnieje jednak niepewność co do zrozumienia wpływu produktów mlecznych na ryzyko choroby niedokrwiennej serca (CHD). Różne badania wykazały, że pełne mleko i fermentowane produkty mleczne mogą mieć różny wpływ na zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Ponadto wzorce spożycia różnych produktów mlecznych uległy znacznym zmianom w ciągu ostatniego półwiecza: średnio w wielu krajach spożycie pełnego mleka spadło, a spożycie fermentowanych produktów mlecznych wzrosło.
Aby wyjaśnić tę kwestię, grupa badawcza kierowana przez Karla Michaëlssona z Uniwersytetu w Uppsali wykorzystała dane z dwóch dużych szwedzkich kohort longitudinalnych kobiet i mężczyzn opartych na populacji, aby ocenić ryzyko choroby wieńcowej i zawału mięśnia sercowego podczas spożywania pełnego mleka i fermentowanych produktów mlecznych. Całkowita próba badawcza obejmowała 100 775 osób.
Średnie spożycie mleka wynosiło 240 mililitrów dziennie dla kobiet i 290 mililitrów dziennie dla mężczyzn. Około 9 procent kobiet i 15 procent mężczyzn zgłosiło spożycie ponad 600 mililitrów mleka dziennie. W porównaniu z grupą o niskim spożyciu, kobiety i mężczyźni z wysokim spożyciem pełnego mleka spożywali średnio więcej kalorii, więcej czerwonego mięsa, mieli nieco wyższy wskaźnik masy ciała, niższy poziom wykształcenia i mniejsze spożycie alkoholu.
Po dostosowaniu do różnych współczynników, spożycie pełnego mleka było pozytywnie powiązane z wyższym ryzykiem CHD tylko u kobiet (p = 0,01). Przy spożyciu ponad 300 mililitrów mleka dziennie, wysokie spożycie było powiązane z wyższym ryzykiem. W porównaniu do spożycia 100 mililitrów mleka dziennie, 400 mililitrów (dwie szklanki dziennie) zwiększało ryzyko CHD o pięć procent, 600 mililitrów (trzy szklanki) o 12 procent, a 800 mililitrów (cztery szklanki dziennie) o 21 procent, niezależnie od zawartości tłuszczu w mleku. Podobne wzorce stwierdzono w przypadku zawału mięśnia sercowego. U mężczyzn zwiększenie spożycia pełnego mleka nie było powiązane ze wzrostem ryzyka choroby wieńcowej.
Chociaż modele uwzględniające wiek sugerowały zmniejszenie ryzyka choroby wieńcowej lub zawału mięśnia sercowego przy spożyciu fermentowanych produktów mlecznych, nie stwierdzono takiego związku po dostosowaniu wieloczynnikowym ani u kobiet, ani u mężczyzn. Jednocześnie analiza zastępowania 200 mililitrów pełnego mleka dziennie fermentowanymi produktami mlecznymi wykazała, że ryzyko rozwoju choroby wieńcowej zostało zmniejszone o pięć procent u kobiet i o trzy procent u mężczyzn. Spośród 276 analizowanych białek związanych z kardiometabolizmem, dwa miały stabilny związek ze spożyciem pełnego mleka — konwertaza angiotensyny 2 i czynnik wzrostu fibroblastów 21. Poziom konwertazy angiotensyny 2 u kobiet wzrastał wraz ze wzrostem spożycia mleka, podczas gdy stężenie czynnika wzrostu fibroblastów 21 malało.
Według naukowców istnieje bezpośredni związek między spożyciem ponad 300 mililitrów pełnego mleka o dowolnej zawartości tłuszczu a zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej u kobiet. Najwyraźniej związek ten jest pośredniczony przez dwa związki — enzym konwertujący angiotensynę 2 i czynnik wzrostu fibroblastów 21. Dane te mogą mieć znaczenie w opracowywaniu diet profilaktycznych dla pacjentów z grup wysokiego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Wcześniej wspomnieliśmy, że mleko roślinne zawiera mniej fosforu, magnezu, cynku i selenu w porównaniu do mleka krowiego.
