Prospektywne badanie kohortowe przeprowadzone przez szwedzkich naukowców wykazało, że picie ponad 1,5 szklanki mleka dziennie zwiększa ryzyko choroby wieńcowej i zawału mięśnia sercowego u kobiet. Średnio, przy wypijaniu dwóch szklanek mleka ryzyko wzrastało o pięć procent, a przy wypiciu czterech szklanek – o 21 procent. Mężczyźni nie byli narażeni na zwiększone ryzyko chorób serca z powodu spożycia mleka. Artykuł został opublikowany w czasopiśmie BMC Medicine.
Wiadomo, że zdrowa dieta jest ważna dla zapobiegania chorobom układu krążenia. Istnieją jednak wątpliwości co do wpływu produktów mlecznych na ryzyko choroby wieńcowej (CHD). Różne badania wykazały, że mleko pełne i fermentowane produkty mleczne mogą mieć różny wpływ na zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Ponadto wzorce spożycia różnych produktów mlecznych uległy znacznym zmianom w ciągu ostatniego półwiecza: w wielu krajach spożycie mleka pełnego spadło, a spożycie fermentowanych produktów mlecznych wzrosło.
Aby wyjaśnić tę kwestię, grupa badawcza pod kierownictwem Karla Michaëlssona z Uniwersytetu w Uppsali wykorzystała dane z dwóch dużych szwedzkich kohort populacyjnych kobiet i mężczyzn, aby ocenić ryzyko choroby wieńcowej i zawału mięśnia sercowego u osób spożywających mleko pełne i fermentowane produkty mleczne. Łączna próba badawcza obejmowała 100 775 osób.
Średnie spożycie mleka wynosiło 240 mililitrów dziennie u kobiet i 290 mililitrów dziennie u mężczyzn. Około 9% kobiet i 15% mężczyzn zadeklarowało spożycie ponad 600 mililitrów mleka dziennie. W porównaniu z grupą o niskim spożyciu, kobiety i mężczyźni spożywający duże ilości pełnego mleka spożywali średnio więcej kalorii, więcej czerwonego mięsa, mieli nieco wyższy wskaźnik masy ciała (BMI), niższy poziom wykształcenia i mniejsze spożycie alkoholu.
Po uwzględnieniu różnych zmiennych towarzyszących, spożycie pełnego mleka było dodatnio związane z wyższym ryzykiem choroby wieńcowej tylko u kobiet (p = 0,01). Przy spożyciu powyżej 300 mililitrów mleka dziennie, wysokie spożycie wiązało się z wyższym ryzykiem. W porównaniu ze spożyciem 100 mililitrów mleka dziennie, 400 mililitrów (dwie szklanki dziennie) zwiększało ryzyko choroby wieńcowej o 5%, 600 mililitrów (trzy szklanki) o 12%, a 800 mililitrów (cztery szklanki dziennie) o 21%, niezależnie od zawartości tłuszczu w mleku. Podobne zależności zaobserwowano w przypadku zawału mięśnia sercowego. U mężczyzn wzrost spożycia pełnego mleka nie wiązał się ze wzrostem ryzyka choroby wieńcowej.
Chociaż modele uwzględniające wiek sugerowały zmniejszenie ryzyka choroby wieńcowej lub zawału mięśnia sercowego u kobiet i mężczyzn spożywających fermentowane produkty mleczne, po dostosowaniu wieloczynnikowym nie stwierdzono takiego związku ani u kobiet, ani u mężczyzn. Jednocześnie analiza zastępowania 200 mililitrów mleka pełnego dziennie fermentowanymi produktami mlecznymi wykazała, że ryzyko rozwoju choroby wieńcowej zmniejszyło się o pięć procent u kobiet i o trzy procent u mężczyzn. Spośród 276 analizowanych białek związanych z kardiometabolizmem, dwa wykazywały stabilny związek ze spożyciem mleka pełnego – enzym konwertujący angiotensynę 2 i czynnik wzrostu fibroblastów 21. Poziom enzymu konwertującego angiotensynę 2 u kobiet wzrastał wraz ze wzrostem spożycia mleka, podczas gdy stężenie czynnika wzrostu fibroblastów 21 malało.
Według naukowców istnieje bezpośredni związek między spożyciem ponad 300 mililitrów mleka pełnego o dowolnej zawartości tłuszczu a zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej u kobiet. Najwyraźniej związek ten jest pośredniczony przez dwa związki – enzym konwertujący angiotensynę 2 (ANC-2) i czynnik wzrostu fibroblastów 21 (FGF-21). Dane te mogą mieć istotne znaczenie w opracowywaniu diet profilaktycznych dla pacjentów z grupy wysokiego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Wcześniej wspomnieliśmy, że mleko roślinne zawiera mniej fosforu, magnezu, cynku i selenu niż mleko krowie.
