Wnioski opierają się na wynikach unikalnego eksperymentu przeprowadzonego przez neurobiolog Karinę Heller, która w celach naukowych wykonała 75 skanów mózgu, aby ocenić wpływ cyklu menstruacyjnego i przyjmowania środków antykoncepcyjnych na jego funkcjonowanie. Okazało się, że przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych zmienia objętość i strukturę mózgu. Zmiany te są obecnie badane pod kątem ryzyka i przyczyn endometriozy, przewlekłej choroby, która dotyka około jedną na dziesięć kobiet w wieku rozrodczym.
Kobiety stosują doustne środki antykoncepcyjne od ponad pół wieku, ale naukowcy wciąż nie są w stanie ocenić wszystkich zagrożeń związanych z zażywaniem tych leków. Wiadomo na przykład, że u niektórych kobiet objawy depresji i lęku ulegają zmniejszeniu, a u innych nasilają się. Przyczyny tego zjawiska nie są jasne, dlatego neurobiolog Karina Heller z University of Minnesota postanowiła przeprowadzić własny eksperyment, w którym była zarówno uczestniczką, jak i obserwatorką. Wyniki badań opublikowano na stronie internetowej czasopisma Nature.
W pierwszej fazie poddano ją 25 skanom mózgu w ciągu pięciu tygodni, aby uzyskać dane na temat różnych etapów cyklu menstruacyjnego. Kilka miesięcy później zaczęła przyjmować środki antykoncepcyjne i poddała się kolejnym 25 badaniom USG. Na koniec skończyła brać tabletki i trzy miesiące później poddała się ostatnim 25 badaniom. Oprócz obrazowania mózgu Heller wykonała badania krwi i wypełniła kwestionariusz dotyczący jej stanu emocjonalnego.
Obserwacje wykazały zmiany w objętości mózgu i połączeniach w ciągu typowego miesiąca oraz podczas przyjmowania leków. W drugim przypadku wskaźniki uległy obniżeniu, chociaż nie świadczy to bezpośrednio o pogorszeniu funkcji mózgu. Warto zauważyć, że po odstawieniu leków zmiany te szybko się odwracają, co wskazuje na znaczną zdolność mózgu do adaptacji.
Mówiąc o zmianach hormonalnych, zauważono wpływ wyższego poziomu estrogenu na funkcjonowanie niektórych sieci neuronowych w mózgu. W przypadku progesteronu odnotowano efekt odwrotny. Wyniki te skłoniły Heller do porównania swoich danych z danymi kobiet chorych na endometriozę. Dalsze badania powinny wykazać, czy te zmiany hormonalne mogą być przyczyną poważnej choroby przewlekłej.