Rola aktywności fizycznej w zapobieganiu ryzyku zgonu z powodu chorób układu krążenia i onkologicznych oraz z innych przyczyn znacząco słabnie, gdy stężenie cząstek stałych w powietrzu przekracza 25 mikrogramów na metr sześcienny. Jak donosi czasopismo BMC Medicine, im wyższy poziom zanieczyszczenia powietrza cząstkami stałymi, tym wyraźniej zmniejsza się wpływ aktywności fizycznej, zwłaszcza w odniesieniu do ryzyka zgonu z powodu raka.
Aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i onkologicznych oraz zgonu z ich powodu. Jednak ludzie często uprawiają sport na świeżym powietrzu, co prowadzi między innymi do narażenia organizmu na działanie drobnych cząstek stałych o średnicy 2,5 mikrometra i mniejszej (PM2,5). Wiadomo, że długotrwałe narażenie na PM2,5 wiąże się z rozwojem różnych schorzeń, od tocznia rumieniowatego układowego po raka piersi i demencję. W 2021 roku wysokie stężenie PM2,5 w powietrzu spowodowało 4,48 miliona zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych na całym świecie.
Pogląd, że korzystny wpływ aktywności fizycznej na ryzyko zgonu z wszystkich przyczyn lub z powodu chorób sercowo-naczyniowych i onkologicznych może być niwelowany przez ekspozycję na pył PM2,5, istniał już wcześniej. Jednak ilość danych uzyskanych w wyniku prospektywnych badań kohortowych nie pozwoliła na potwierdzenie tej hipotezy.
Grupa naukowców pod kierownictwem Li-Jung Chena z Narodowego Uniwersytetu Sportu na Tajwanie przeprowadziła systematyczny przegląd i metaanalizę badań dotyczących niezależnego lub łącznego związku między aktywnością fizyczną a zanieczyszczeniem powietrza pyłem PM2,5 a śmiertelnością z jakiejkolwiek przyczyny wśród osób dorosłych. Analiza objęła siedem badań kohortowych z łączną próbą 1515 094 osób, średni okres obserwacji wynosił 12,3 roku, a liczba zgonów wyniosła 115 196.
Pierwotna analiza wykazała, że wyższy poziom aktywności fizycznej wiąże się z niższym ryzykiem zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych i onkologicznych oraz z wszelkich innych przyczyn. Efekt ten jednak osłabł w regionach o wyższym poziomie PM2,5. Analiza podgrup wykazała, że aktywność fizyczna o średniej intensywności i czasie trwania 150–300 minut tygodniowo wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka zgonu o około 30 procent przy stężeniu PM2,5 mniejszym niż 25 mikrogramów na metr sześcienny. Efekt ten został zmniejszony o około 15 procent przy stężeniu PM2,5 większym niż 25 mikrogramów na metr sześcienny (p < 0,001). W porównaniu z najniższym poziomem PM2,5 (poniżej 10 mikrogramów na metr sześcienny) rola aktywności fizycznej nie zmieniła się istotnie w zakresie stężenia PM2,5 od 10 do 25 mikrogramów na metr sześcienny. Autorzy oddzielnie przeanalizowali wyniki trzech badań kohortowych z całkowitą próbą 869 038 osób, które obserwowano średnio przez 11,29 roku. Okazało się, że również w tym przypadku ochronny efekt aktywności fizycznej znacząco spadł przy poziomach PM2,5 powyżej 25 mikrogramów na metr sześcienny. Przy stężeniu 35–50 mikrogramów na metr sześcienny wpływ aktywności fizycznej stał się nieistotny w większości podgrup, zwłaszcza w odniesieniu do ryzyka zgonu z powodu chorób onkologicznych. Autorzy badania uważają, że wyniki te należy interpretować ostrożnie ze względu na fakt, że większość uwzględnionych badań przeprowadzono w krajach o wysokich dochodach. Ponadto ocena poziomu aktywności fizycznej w różnych badaniach była przeprowadzana niespójnie i opierała się na samoocenie. Naukowcy planują skorygować te niedociągnięcia w przyszłości. Wcześniej informowaliśmy, że u kobiet, które były narażone na zanieczyszczone powietrze przed pobraniem komórek jajowych do zapłodnienia in vitro, znacząco zmniejszyło się prawdopodobieństwo urodzenia żywego dziecka podczas późniejszego transferu zamrożonych zarodków.
