Niemieccy, hiszpańscy, czescy i szwajcarscy naukowcy poinformowali o zakończeniu drugiej fazy badań klinicznych nad przeciwciałami monoklonalnymi w rehabilitacji pacjentów z urazami rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym. Ogólnie rzecz biorąc, lek nie wykazał znaczącej skuteczności, jednakże u uczestników z niepełną utratą funkcji motorycznych zaobserwowano potencjalne korzyści, co zasługuje na dalsze badania z uwzględnieniem korekty dawkowania. Sprawozdanie z badań opublikowano w czasopiśmie The Lancet Neurology.
Po uszkodzeniu rdzenia kręgowego włókna nerwowe przez niego przebiegające nie regenerują się, co prowadzi do trwałych zaburzeń ruchu i czucia poniżej miejsca urazu. Najgorsze skutki dotyczą urazów kręgosłupa szyjnego, w których upośledzeniu ulegają funkcje kończyn dolnych i górnych. Brak regeneracji włókien nerwowych po ich uszkodzeniu wynika w dużej mierze z hamowania przez cząsteczki endogenne. Jednym z najważniejszych takich inhibitorów jest Nogo-A, izoforma białka błonowego retikulonu-4 (Nogo), które jest szeroko obecne w osłonkach mielinowych włókien nerwowych.
Eksperymentalne przygotowanie monoklonalnych przeciwciał anty-Nogo-A NG101 (ATI355) wykazało wysoką aktywność neutralizującą w eksperymentach in vitro i in vivo, przyczyniając się do częściowego przywrócenia funkcji motorycznych po urazie rdzenia kręgowego u gryzoni i naczelnych innych niż człowiek. W pierwszej fazie badań klinicznych potwierdzono zadowalającą tolerancję i profil bezpieczeństwa leku.
Norbert Weidner (Norbert Weidner) ze Szpitala Uniwersyteckiego w Heidelbergu i współpracownicy przeprowadzili podwójnie ślepe, randomizowane, kontrolowane placebo badanie fazy 2b w 13 klinikach w Niemczech, Hiszpanii, Czechach i Szwajcarii. W badaniach wzięło udział 126 pacjentów w wieku 18–70 lat z ostrym (4–28 dni od momentu otrzymania) urazem kręgosłupa szyjnego przebiegającym z całkowitą lub częściową utratą funkcji ruchowych. Stopień uszkodzeń określono za pomocą MRI oraz analizy płynu mózgowo-rdzeniowego pod kątem obecności lekkich łańcuchów neurofilamentów (NfL).
Przy wyborze uczestników autorzy artykułu zastosowali obiektywną rekurencyjną analizę częściową, aby nie uwzględniać osób, u których maksymalnego powrotu funkcji motorycznych można się spodziewać w ciągu najbliższych sześciu miesięcy (gdyż lek najprawdopodobniej nie przyniesie im żadnych korzyści). 78 pacjentów, począwszy od 28. dnia po urazie, oprócz standardowego leczenia, otrzymało sześć zastrzyków dooponowych po 45 miligramów NG101 w odstępie pięciu dni, pozostałych 48 otrzymało placebo według tego samego schematu. Pierwszorzędowym punktem końcowym była ocena funkcji motorycznych kończyn górnych według skali UEMS po sześciu miesiącach od urazu.
Średnio nie zaobserwowano statystycznie istotnych różnic między grupami w odniesieniu do głównego punktu końcowego, a także w odniesieniu do dynamiki obrazu MRI i stężenia NfL. Częstotliwość występowania zdarzeń niepożądanych (najczęściej infekcji), w tym ciężkich, była również porównywalna. Jednocześnie analiza podgrup wykazała, że w kohorcie obejmującej wyłącznie pacjentów z częściową utratą funkcji motorycznych efekt terapii był istotny: poprawa w skali UEMS wyniosła 4,40 (95% przedział ufności 1,32–7,47) punktów, a w skali samoopieki SCIM — 4,16 (95% przedział ufności 1,95–6,36) punktów.
Spośród uczestników poddanych aktywnemu leczeniu, 18 procent znalazło się w kategorii osób najmniej niezależnych w SCIM do 168. dnia, w porównaniu do 32 procent w grupie placebo i odpowiednio 45 procent w porównaniu do 28 procent. Analiza farmakokinetyki NG101 wykazała, że jego okres półtrwania w płynie mózgowo-rdzeniowym jest stosunkowo krótki i wynosi ok. 10–11 godzin, dlatego przy zastosowanym schemacie nie udaje się uzyskać stabilnego stężenia.
Biorąc pod uwagę zbiór uzyskanych danych, autorzy pracy doszli do wniosku, że zasadne jest kontynuowanie badań leku u chorych z częściową utratą funkcji motorycznych po skorygowaniu schematu dawkowania uwzględniającego ujawnione dane farmakokinetyczne.
Wcześniej amerykańskim i szwajcarskim naukowcom udało się doprowadzić do regeneracji uszkodzonych aksonów i przywrócić myszom zdolność chodzenia po całkowitym przecięciu rdzenia kręgowego w dolnym odcinku piersiowym. U myszy również zaobserwowano efekt po podaniu nanocząsteczek polilaktydu i glikolidu. Inne podejścia eksperymentalne obejmują wykorzystanie komórek macierzystych i neurointerfejsów.