Amerykańscy lekarze opisali przypadek psychozy i zaburzeń elektrolitowych u starszego mężczyzny z powodu przewlekłego zatrucia bromem, którego zaczął używać po konsultacji z modelem językowym ChatGPT. Wiadomość została opublikowana w czasopiśmie Annals of Internal Medicine: Clinical Cases.
Przewlekłe zatrucie bromem, czyli bromizm, objawia się różnymi objawami neuropsychiatrycznymi i dermatologicznymi. Schorzenie to było bardzo powszechne na początku XX wieku, kiedy leki bromowe były sprzedawane bez recepty i stosowane przewlekle w leczeniu różnych schorzeń, takich jak bezsenność, histeria i lęk. Po zaprzestaniu powszechnego stosowania tych leków, przypadki bromizmu stały się rzadkie.
Audrey Eichenberger i jej współpracownicy z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w Seattle opisali przypadek 60-letniego mężczyzny bez poważnych chorób psychicznych i somatycznych, który został przyjęty na oddział ratunkowy z obawą, że sąsiad próbuje go otruć. Według niego, nie przyjmował żadnych leków ani suplementów diety. Jego podstawowe parametry życiowe oraz wyniki badania ogólnego i neurologicznego były prawidłowe. Badania laboratoryjne wykazały podwyższony poziom chloru, wynoszący 126 (z normą 98–108) milimoli na litr, ujemny interwał anionowy wynoszący -21 (z normą 4–12) miliekwiwalentów na litr oraz obniżony poziom fosforanów, mniejszy niż 10 (z normą 25–45) miligramów na litr.
Analiza gazometryczna krwi żylnej wykazała wyrównaną kwasicę oddechową i zasadowicę metaboliczną (pH krwi 7,35; ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla i tlenu 64 i 23 milimetry słupa rtęci; stężenie wodorowęglanów 35 miliekwiwalentów na litr). Stężenia sodu i kreatyniny były prawidłowe, wyniki badania moczu na obecność narkotyków i alkoholu były ujemne. Pacjent rozpoczął monitorowanie i korygowanie poziomu elektrolitów.
Po przyjęciu mężczyzna zgłosił, że stosuje liczne ograniczenia dietetyczne i destyluje wodę pitną w domu. Był bardzo spragniony, ale odczuwał lęk przed podaną wodą. Lekarze rozpoczęli szeroką diagnostykę różnicową, w tym zatrucie metalami ciężkimi, i zlecili odpowiednie badania toksykologiczne. Po wykluczeniu pseudohiperchloremii, eksperci uznali, że najbardziej prawdopodobnym rozpoznaniem może być bromizm. W pierwszych dniach pobytu w szpitalu pacjent wykazywał narastające objawy paranoi, halucynacje wzrokowe i słuchowe, a także podejmował próby ucieczki, po czym został przymusowo objęty obserwacją psychiatryczną. Przepisano mu lek przeciwpsychotyczny risperidon, zwiększając dawkę do trzech miligramów na dobę.
После инфузионной терапии соматическое состояние пациента стабилизировалось, респираторный ацидоз и метаболический алкалоз компенсировались, и мужчину перевели в психиатрическое отделение. Гипофосфатемию сочли признаком рефидинг-синдрома, поскольку пациент придерживался крайне ограниченной вегетарианской диеты и имел дефицит различных микронутриентов, включая аскорбиновую кислоту, цианокобаламин и фолаты. Когда его психическое состояние улучшилось, он сообщил, что недавно стал отмечать акне на лице, сенильные гемангиомы, повышенную утомляемость, бессонницу, легкую атаксию и полидипсию, которые также хорошо укладывались в картину бромизма.
При дальнейших расспросах мужчина рассказал, что, прочитав о негативных эффектах поваренной соли, он удивился тому, что может найти в интернете только сведения об ограничении в диете натрия (с которым и связаны негативные эффекты соли), но не хлора. Вспомнив изучение питания в колледже, он решил поставить на себе эксперимент по исключению хлора из питания. Спросив ChatGPT (судя по времени, версии 3.5 или 4.0), на что можно заменить этот анион, мужчина получил ответ, что на бром (история диалога не сохранилась, поэтому неясно, как именно был сформулирован вопрос пользователя). Он приобрел бромид натрия через интернет и в течение трех месяцев заменял им пищевую соль.
В течение трех недель госпитализации уровень хлора и анионный интервал пациента постепенно нормализовались, психотические симптомы купировались. Перед выпиской рисперидон отменили, и при повторном осмотре через две недели психическое состояние оставалось стабильным. Пришедшие результаты анализа на бром показали, что его концентрация в крови мужчины достигала 1700 (при референсных значениях 0,9–7,3) миллиграмм литр. В качестве эксперимента врачи повторили вопрос к ChatGPT о возможностях замены хлора и получили ответ, что «в зависимости от контекста» это может быть бром, без предупреждения о возможном вреде для здоровья или уточнения, почему пользователь интересуется этим вопросом. Специалисты обращают внимание коллег на то, что языковые модели необходимо принимать во внимание при выяснении, откуда их пациенты получают информацию по вопросам здоровья.
Тем не менее, при правильном подходе языковые модели могут приносить пользу — по меньшей мере, в психотерапии. Американские исследования провели клинические испытания генеративного чат-бота Therabot, настроенного при участии экспертов, и выяснили, что общение с ним существенно уменьшает проявления депрессии, тревожности и расстройств пищевого поведения.
